Druk op apo­theek­houdende huisarts zet zorgaanbod platteland op de tocht

Koester de apotheekhoudende huisarts en laat de zorgverlening op het platteland niet in gevaar komen! Dat is de oproep van het breed gedragen manifest op initiatief van vijf apotheekhoudende huisartsen. Door onder meer het geneesmiddelenbeleid van zorgverzekeraars komt de apotheekfunctie en daarmee het voortbestaan van dorpspraktijken onder druk te staan. “Ook aanverwante zorgverleners dreigen daardoor te verdwijnen”, volgens apotheekhoudend huisarts Marjan Verhoef uit het Friese Hallum.

Verhoef is in haar nopjes met de kleinschalige huisartsenpraktijk mét apotheek die ze samen met haar man Ard Nijhuis – ook huisarts – runt in Hallum. In dit pittoreske dorpje ten noorden van Leeuwarden waan je je ver weg van het gewoel van de wereld. “Die kleinschaligheid is erg fijn, hierdoor kennen we onze patiënten goed. De mensen hier zijn gemoedelijk. En de combinatie van de apotheek en huisartsenpraktijk zorgt dat we financieel het hoofd boven water kunnen houden.”

Onwenselijke situatie

Maar juist deze combinatie wordt bedreigd, vooral door zorgverzekeraars. Om kosten te besparen richten zij zich op andere manieren van geneesmiddeldistributie. Bijvoorbeeld via landelijke apotheekketens en grote logistieke bedrijven. Dit zet het verdienmodel van apotheekhoudende huisartsen onder druk. Daardoor dreigen deze praktijken van het platteland te verdwijnen en de geneesmiddelvoorziening en huisartsenzorg op het platteland kan verschralen. Ook gaat dit ten koste van persoonlijke zorg dichtbij. Een onwenselijke situatie, volgens vijf huisartsen die in een manifest de overheid, zorgverzekeraars en beleidsmakers oproepen hier een stokje voor te steken. In Nederland zijn namelijk meer dan een miljoen Nederlanders voor hun huisartsenzorg afhankelijk van een van de 320 apotheekhoudende huisartsen in ons land. Vooral in landelijke gebieden zoals Friesland, Groningen, Zeeland en de Achterhoek. Naast de zorgverzekeraars is er ook het probleem dat veel huisartsen met pensioen gaan en er geen opvolger te vinden is. “Verdwijnen apotheekhoudende huisartsenpraktijken, dan zie je ook aanverwante zorgverleners, zoals fysiotherapeuten vertrekken uit een dorp”, zegt Verhoef.

“We kunnen wel hard schreeuwen dat we worden bedreigd, maar daarmee trek je opvolgers niet aan”

Goede samenwerking

Voor haar eigen praktijk, voelt Verhoef die bedreiging nog niet zozeer, al onderschrijft ze de inhoud van het manifest zeker. “De apotheek is rendabel. We hebben goede afspraken met de zorgverzekeraars. We zijn aangesloten bij de formule HuisartsPlus van Brocacef. Die ondersteunt ons bij de zorginkoop, beleid, certificering en ook nascholing.” Ze tobt niet over het voortbestaan van haar praktijk. “We kunnen wel hard schreeuwen dat we worden bedreigd, maar daarmee trek je opvolgers niet aan. Er zijn veel positieve dingen te noemen: ik zie in mijn omgeving een verjonging van het huisartsenbestand en de samenwerking met huisartsenpraktijken in de regio is goed. Ook hebben we een goede samenwerking met de apotheek in het naburige Stiens.”

“We hebben medicijnkluisjes aangeschaft, zodat de patiënt 24 uur per dag zijn medicatie kan ophalen. De patiënten zijn daar erg tevreden over”

Geïnvesteerd in praktijk

De Hallumse huisarts heeft, in weerwil van de berichten over de toenemende druk op apotheekhoudende huisartsen, samen met haar man recent nog geïnvesteerd in de praktijk. Ze wijst op een moderne aanbouw aan het monumentale pand, gerealiseerd in 2019. Daarin bevinden zich drie extra spreekkamers waarin de praktijkondersteuners somatiek en GGZ en assistenten patiënten kunnen ontvangen. “Die verbouwing deden we met in ons achterhoofd dat we hier nog dertig jaar zitten. Je bent tenslotte ondernemer en dan moet je risico’s durven nemen. Van de welstandscommissie moest de aanbouw contrasteren met het oude pand”, zo licht ze het moderne ontwerp van de aanbouw toe. “Verder hebben we medicijnkluisjes aangeschaft, zodat de patiënt 24 uur per dag zijn medicatie kan ophalen. De patiënten zijn daar erg tevreden over. En wij trouwens ook”, lacht Verhoef.

Huisartsenketens

Verhoef ziet in haar omgeving, met name in stedelijk gebied, geregeld dat huisartsenpraktijken geen opvolgers kunnen vinden. In de steden – zoals Leeuwarden – zie je dat die huisartsenpraktijken steeds vaker onderdeel worden van een keten. Als op het platteland de huisarts vertrekt en er geen opvolger is, dan verdwijnt de apotheekhoudende praktijk en worden de patiënten over de omringende praktijken verdeeld.”

“Juist het eigenaarschap van een praktijk is ontzettend belangrijk voor het geven van goede zorg”

Eigenaarschap

Verhoef ziet weinig heil in huisartsenketens, zeker niet op het platteland. “Juist het eigenaarschap van een praktijk is ontzettend belangrijk voor het geven van goede zorg. Huisartsen die in een keten werken, hoppen vaak van hot naar her. Er ontstaat geen continuïteit van zorg en je krijgt geen band met je patiënten. Wij zijn eigenaar van de praktijk; we kunnen niet zomaar weggaan. We voelen ons daardoor extra betrokken bij onze – ongeveer 2.700 – patiënten. We kennen daardoor ook familieverbanden goed. Dat geeft soms grappige situaties. Zo vertelde iemand dat hij een generieke maagbeschermer niet kon verdragen en daarom het spécialité wilde. Maar er waren meer gezinsleden die met die klacht kwamen. Dat hadden ze vast met elkaar besproken. Een familie-intolerantie zeker?”, grapt Verhoef.

“Zorgverzekeraars moeten met hun inkoopbeleid niet alleen letten op het financiële plaatje, maar vooral op de kwaliteit van de zorg”

Toekomstvisie

De Hallumse huisarts hoopt vurig dat de overheid, beleidsmakers en zorgverzekeraars in hun toekomstvisie rekening houden met de unieke positie van apotheekhoudende huisartsen op het platteland, zodat de patiëntenzorg niet in gevaar komt. “Zorgverzekeraars moeten met hun inkoopbeleid niet alleen letten op het financiële plaatje, maar vooral op de kwaliteit van de zorg zoals die door de patiënt wordt ervaren.” 

Lees meer over: