DOQ

Spoedzorg­keten: de com­mu­nicatie kan beter

In het ziekenhuis wordt alles gedaan om patiënten met een ernstige infectie of sepsis te redden. Maar hoe vergaat het de patiënt voordat deze op de eerste hulp komt? SEH-arts en promovendus Gideon Latten laat zien dat er in de spoedketen, van huisarts via ambulance tot SEH, informatie verloren gaat, dat het tellen van de ademfrequentie lastig is en dat huisartsen bijzonder goed inschatten wie ze moeten verwijzen.

“Mensen worden niet ziek op het moment dat ze het ziekenhuis binnenkomen en toch richt het onderzoek naar ernstige infecties en sepsis zich vooral op de zorg in het ziekenhuis”, zegt Gideon Latten, SEH-arts van het Zuyderland ziekenhuis in Heerlen. “We wilden weten wat er aan het bezoek aan de SEH voorafging.”

“Zorgverleners schrijven niet altijd iets over de urgentie in de status en ze zijn het niet altijd met elkaar eens”

SEH-arts Gideon Latten

Meningsverschillen

Bij maar 5% van alle patiënten die met een mogelijke sepsis op de SEH komen, vinden Latten en collega’s een vermelding van urgentie of sepsis in alle drie de statussen; die van de huisarts, de ambulanceverpleegkundige en de arts op de SEH. Latten: “Zorgverleners schrijven niet altijd iets over de urgentie in de status. En nog vervelender: ze zijn het niet altijd met elkaar eens.”
Het verschil van mening tussen hulpverleners is verklaarbaar, zo illustreert de SEH-arts aan de hand van een voorbeeld. “Een patiënt met koorts krijgt van de huisarts of in de ambulance paracetamol waardoor de temperatuur daalt. Op de SEH meten we vervolgens eenmalig de temperatuur en is de conclusie dat de patiënt geen koorts heeft. Dat is niet terecht, de koorts is immers eerder in het zorgtraject wel degelijk gemeten en dus had de patiënt koorts.”

“Het viel op dat een kleine afwijking van de werkelijke ademfrequentie al tot een andere sepsis-score leidt”

Ademfrequentie meten

De koorts kan door paracetamol dalen. Maar hoe zit het met de rest van de vitale functies?  De artsen volgden patiënten met de diagnose sepsis gedurende het verblijf op de SEH en zagen de diagnose, op basis van vitale waarden, fluctueren. Dan weer wel, dan weer geen sepsis. Hoe kan dit, vroeg Latten zich af. Worden vitale functies bijvoorbeeld niet goed gemeten?
De onderzoekers lieten 448 zorgverleners de ademfrequentie bepalen aan de hand van enkele filmpjes waarop een proefpersoon met verschillende frequenties ademt. Een kwart van de zorgverleners kwam tot verkeerde waarden. “Het viel op dat een kleine afwijking van de werkelijke ademfrequentie al tot een andere sepsis-score leidt. We pleiten er daarom voor de ademfrequentie met bijvoorbeeld een timer of klokje te meten.”*

“De huisarts schat op de HAP goed in wie spoedzorg in het ziekenhuis nodig heeft en wie niet”

Inschatting huisarts

Uit het onderzoek van Latten blijkt dat in 80% van de gevallen de huisarts de patiënt met de verdenking op een ernstige infectie, al dan niet per ambulance (60%), naar de SEH stuurt. De patiënt is dan al drie dagen ziek en een derde van hen kreeg al antibiotica. “Ik zou niet graag in de schoenen van de huisarts staan, want deze verwijst naar de SEH op basis van weinig gegevens: een paar vitale waarden, het verhaal van de patiënt en een niet-pluisgevoel”, zegt Latten.
Op de HAP in Heerlen en Maastricht keken Latten en zijn collega’s naar de zorg voor 108 patiënten die zich met koorts meldden. De dienstdoende huisarts stuurde 40% van deze patiënten naar de SEH. Het ziekenhuis nam 90% van de verwezen patiënten op. Van de 60% van patiënten die de huisarts niet doorstuurde, kwam binnen een week 1 op de 7 alsnog in het ziekenhuis terecht. “Bij deze laatste groep mensen zagen we geen sterfte”, zegt hij. “De huisarts schat op de HAP dus goed in wie spoedzorg in het ziekenhuis nodig heeft en wie niet.”

Keten verbeteren

Latten’s onderzoek komt voort uit een samenwerking tussen SEH-artsen, huisartsen en acute internisten in de regio Zuid-Limburg. De onderzoekers zijn nog niet klaar met hun werk. Latten: “We inventariseerden wat er gebeurt in de acute zorgketen, nu willen we weten waarom het gebeurt en hoe we de keten kunnen verbeteren. Dat is belangrijk gelet op de aanstaande reorganisatie van de Nederlandse acute zorg keten.”

* video’s ademhalingsfrequentie: Zelf ervaren of je de ademfrequentie goed telt? De filmpjes zijn via deze link te vinden.

Referentie: Latten, GHP. Infection and sepsis in the Dutch acute care chain. 2022; proefschrift Universiteit Maastricht.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

‘Bevolkings­onderzoek sluit onvoldoende aan bij mensen met verstande­lijke beperking’

Mensen met een verstandelijke beperking nemen veel minder vaak deel aan bevolkingsonderzoeken naar kanker dan de algemene bevolking, vertelt Amina Banda. Ook krijgen zij minder vaak vervolgonderzoek. “Deze groep kan allerlei barrières voor deelname ervaren.”

Vertragen, verdragen en verbinden in moeilijke gesprekken

In de palliatieve zorg spelen niet alleen emoties bij de patiënt een rol, maar ook bij de zorgverlener. Machteld Muller legt uit hoe zelfinzicht helpt bij verbinding met je patiënt. “Herkennen van je eigen ‘rode knoppen’ helpt om uit vervelende dynamieken te blijven.”

Hoe je medische misinformatie als zorgverlener kunt aanpakken

Waarom geloven mensen dat zonnebrandcrème gevaarlijk is, of wantrouwen ze bewezen interventies zoals vaccins? Tom van Bommel vertelt over de mechanismen achter zulke overtuigingen. “Technieken waarmee misinformatie zich verspreidt, kunnen óók ten goede worden ingezet.”

Casus: patiënte met dyspnoe naar de EHH

Een oudere obese vrouw presenteert zich op de Eerste Hart Hulp vanwege dyspnoe. Die begon twee weken geleden en was aanvankelijk inspanningsgebonden, nu ook bij platliggen. Ze plast nog maar kleine beetjes sinds drie dagen. Wat is uw diagnose?

Casus: patiënt met progressieve inspanningsdyspneu

Een patiënt presenteert zich met progressieve inspanningsdyspneu. Voorheen was hij in staat om zonder klachten te tennissen, nu ervaart hij kortademigheid bij stevig doorwandelen. Er is geen sprake van hoesten, sputumproductie of koorts. Wat is uw diagnose?

Uitgebreid bloedonderzoek met één simpele vingerprik

Capillaire bloedafname via een vingerprik blijkt bij meer dan 30 standaardbepalingen een goed alternatief voor venapunctie, concludeerde Martijn Doeleman. “Patiënten kunnen zelf de vingerprik doen. Gewoon thuis, wanneer het hen uitkomt.”

Cultuur­sensitieve zorg in de praktijk: lessen van Mammarosa

Taal- en cultuurverschillen kunnen de communicatie met zorgverleners flink bemoeilijken. Stichting Mammarosa biedt hierin uitkomst. Samia Kasmi vertelt hoe belangrijk cultuursensitieve communicatie is, en hoe artsen hierin het verschil kunnen maken.

‘Er is een trend naar meer visuele informatie’

“Voor patiënten blijkt de juiste toedieningsroute van een geneesmiddel niet altijd vanzelfsprekend te zijn”, vertellen Yara Mangindaan en Nike Everaarts-de Gruyter. Zij hielpen medicijnpictogrammen te ontwikkelen die ondersteunen bij goed gebruik van geneesmiddelen.

Werkbereidheid bij een crisis niet vanzelf­sprekend

Ziekenhuizen kunnen tijdens een crisis niet blind vertrouwen op hun personeel, concluderen Dennis Barten en Lindsy Engels. Werkbereidheid hangt sterk af van verschillende factoren. “Het is belangrijk om te ontdekken wat nodig is om voor te bereiden op crisissituaties.”

Casus: man met dysfonie­klachten

Een 42-jarige man komt op uw spreekuur met dysfonieklachten, twee maanden geleden ontstaan in een periode van veel hoesten. Aan het einde van de dag worden de klachten erger en het is lastig om een lang gesprek te voeren. Wat is uw diagnose?