DOQ

Welke impact heeft LAS op wachtlijsten long­transplan­tatie?

In 2014 is in Nederland de Lung Allocation Score (LAS) in gebruik genomen. Onderzoek naar deze score laat zien dat na de invoering ervan het aantal longtransplantaties per jaar en de mortaliteit op de wachtlijst niet significant veranderd zijn.1 “We zagen wel dat na invoering van de LAS de kans om een longtransplantatie te ondergaan groter was geworden voor patiënten met longfibrose”, aldus Thijs Hoffman, longarts in opleiding in het St. Antonius en eerste auteur van dit onderzoek.

Na de Verenigde Staten en Duitsland was Nederland het derde land waar de LAS werd ingevoerd. Waar vóór de invoering van deze score met name de tijd op de wachtlijst bepalend was voor hoe hoog iemand op de lijst stond, wordt er met de LAS veel meer rekening gehouden met patiëntkenmerken, zoals de diagnose en leeftijd, en resultaten van aanvullend onderzoek, zoals de longfunctie en zuurstofgehalte in het bloed. “Hiermee weerspiegelt de LAS veel beter welke patiënten het meeste baat kunnen hebben bij een longtransplantatie”, zegt Hoffman.

Longarts i.o Thijs Hoffman

Positieve resultaten

Twee eerdere studies naar het effect van de LAS op de wachtlijst (uit de Verenigde Staten en Duitsland) lieten positieve resultaten van de invoering van deze score zien.2,3 “Het aantal patiënten dat kwam te overlijden op de wachtlijst nam in deze studies af en het aantal longtransplantaties nam toe – ondanks dat het aantal beschikbare donorlongen gelijk bleef. Daarnaast nam de overleving van patiënten na transplantatie toe. In Nederland wilden we ook graag uitzoeken wat het effect van de invoering van de LAS op de wachtlijst was.” Hiervoor hebben Hoffman en collega’s gegevens uit de Nederlandse transplantatiedatabase van de periode voor invoering van de score vergeleken met de jaren erna (tot en met 2019). In totaal ging het hierbij om gegevens van 1.276 patiënten.

“We zagen geen verschil in het aantal mensen dat overleed op de wachtlijst”

Longfibrose

Omdat in deze studie alleen de data voor invoering vergeleken zijn met de data na invoering, is niet met zekerheid te zeggen dat de bevindingen puur het resultaat zijn van het invoeren van de LAS, vertelt Hoffman. Mogelijk spelen andere zaken ook een rol. “Maar in onze studie zagen we wel een vermindering van het aantal mensen op de wachtlijst na invoering van de LAS. Het aantal longtransplantaties bleef echter gelijk. Ook zagen we geen verschil in het aantal mensen dat overleed op de wachtlijst. Deze bevindingen verschillen dus van de resultaten van de Amerikaanse en Duitse studies”, zegt hij. Verder viel op dat het aantal longfibrosepatiënten dat een transplantatie onderging, hoger was ná invoering dan vóór invoering van de LAS. “Aangezien er in totaal niet meer longtransplantaties waren uitgevoerd na invoering van de LAS, was de kans op een longtransplantatie voor patiënten met een andere longaandoening, bijvoorbeeld COPD of longemfyseem, dus afgenomen.”

“De vraag is echter of de huidige score de achteruitgang van patiënten met bijvoorbeeld COPD voldoende weergeeft”

Redelijk concept

Waar de verschillen tussen het Nederlandse onderzoek en de studies uit Duitsland en de Verenigde Staten vandaan komen, is Hoffman niet helemaal duidelijk. “Mogelijk speelt het feit dat wij een iets andere analysemethode hebben gebruikt, hier een rol bij. Ook het oude wachtlijstsysteem was in Nederland anders dan in Duitsland en de Verenigde Staten.” Het concept achter de LAS lijkt in ieder geval redelijk, laat Hoffman weten. “De vraag is echter of de huidige score de achteruitgang van patiënten met bijvoorbeeld COPD voldoende weergeeft.” Bepaalde parameters van de LAS zijn mogelijk representatiever voor de ernst van longfibrose dan voor andere longaandoeningen. In de Verenigde Staten is de score dan ook inmiddels aangepast. “Ik verwacht dat de LAS in Europa – en dus ook in Nederland – aangepast gaat worden. Hopelijk kunnen we hiermee de allocatie van donorlongen verbeteren, overlijden er minder mensen op de wachtlijst en hebben mensen na transplantatie zo lang mogelijk baat van de donorlongen.”

Referenties:

  1. Hoffman TW, Hemke AC, Zanen P, et al. Waiting list dynamics and lung transplantation outcomes after introduction of the lung allocation score in The Netherlands. Transplant Direct. 2021;7:e760.
  2. Egan TM, Edwards LB. Effect of the lung allocation score on lung transplantation in the United States. J Heart Lung Transplant. 2016;35:433–439.
  3. Gottlieb J, Smits J, Schramm R, et al. Lung transplantation in Germany since the introduction of the lung allocation score. Dtsch Arztebl Int. 2017;114:179–185.
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe naar de EHH

Een oudere obese vrouw presenteert zich op de Eerste Hart Hulp vanwege dyspnoe. Die begon twee weken geleden en was aanvankelijk inspanningsgebonden, nu ook bij platliggen. Ze plast nog maar kleine beetjes sinds drie dagen. Wat is uw diagnose?

Casus: patiënt met progressieve inspanningsdyspneu

Een patiënt presenteert zich met progressieve inspanningsdyspneu. Voorheen was hij in staat om zonder klachten te tennissen, nu ervaart hij kortademigheid bij stevig doorwandelen. Er is geen sprake van hoesten, sputumproductie of koorts. Wat is uw diagnose?

Uitgebreid bloedonderzoek met één simpele vingerprik

Capillaire bloedafname via een vingerprik blijkt bij meer dan 30 standaardbepalingen een goed alternatief voor venapunctie, concludeerde Martijn Doeleman. “Patiënten kunnen zelf de vingerprik doen. Gewoon thuis, wanneer het hen uitkomt.”

Cultuur­sensitieve zorg in de praktijk: lessen van Mammarosa

Taal- en cultuurverschillen kunnen de communicatie met zorgverleners flink bemoeilijken. Stichting Mammarosa biedt hierin uitkomst. Samia Kasmi vertelt hoe belangrijk cultuursensitieve communicatie is, en hoe artsen hierin het verschil kunnen maken.

‘Er is een trend naar meer visuele informatie’

“Voor patiënten blijkt de juiste toedieningsroute van een geneesmiddel niet altijd vanzelfsprekend te zijn”, vertellen Yara Mangindaan en Nike Everaarts-de Gruyter. Zij hielpen medicijnpictogrammen te ontwikkelen die ondersteunen bij goed gebruik van geneesmiddelen.

Werkbereidheid bij een crisis niet vanzelf­sprekend

Ziekenhuizen kunnen tijdens een crisis niet blind vertrouwen op hun personeel, concluderen Dennis Barten en Lindsy Engels. Werkbereidheid hangt sterk af van verschillende factoren. “Het is belangrijk om te ontdekken wat nodig is om voor te bereiden op crisissituaties.”

Casus: man met dysfonie­klachten

Een 42-jarige man komt op uw spreekuur met dysfonieklachten, twee maanden geleden ontstaan in een periode van veel hoesten. Aan het einde van de dag worden de klachten erger en het is lastig om een lang gesprek te voeren. Wat is uw diagnose?

Integrale geneeskunde in Nederland: tijd voor de volgende stap

Het spreekuur Integrative Medicine van Ines von Rosenstiel is erg populair en ook in andere ziekenhuizen groeit de belangstelling voor een dergelijk spreekuur. Hoe zorgen we ervoor dat IM een structureel onderdeel wordt van de reguliere zorg in Nederland?

Mindfulness in de zorg: allesbehalve zweverig

“Zorg goed voor jezelf. Er is er maar één van.” Dat zei een patiënt ooit tegen longarts Miep van der Drift. Ze weet als geen ander: mindfulness is niet alleen voor patiënten, maar ook voor zorgverleners. Ze geeft tips voor kleine veranderingen met een grote impact.

Medicatie vaak te lang voortgezet na ontslag uit ziekenhuis

Veel patiënten gebruiken in ziekenhuizen voorgeschreven opiaten, benzodiazepines en antipsychotica nog langdurig na ontslag, aldus Judith de Ruijter. “We geven artsen de tip om, als ze bij ontslag nieuwe medicatie voorschrijven, al meteen na te denken over stoppen.”