DOQ

Maak soa-zorg goedkoper, eenvoudiger en toegankelijk voor iedereen

Jongeren betalen veel geld uit eigen zak voor soa-zorg via de huisarts. Dat kan efficiënter en goedkoper, vindt Bas Mourik, arts-microbioloog in opleiding in het LUMC. Hij startte het project Zinnige Infectie Zorg, waarmee hij soa-zorg goedkoper, beter en eenvoudiger wil maken. “De kosten van een soa-consult zijn voor veel mensen een drempel.”

Jaarlijks hebben ruim een half miljoen Nederlanders soa-zorg nodig. Mensen uit hoogrisicogroepen zijn daarvoor welkom bij de GGD, maar de capaciteit is daar beperkt. De meeste mensen zijn daarom voor een soa-consult aangewezen op hun huisarts. Zo’n consult valt onder de basisverzekering, maar de diagnostiek niet: die moet de patiënt betalen vanuit het eigen risico. Daarmee zijn jongeren, die weinig zorg gebruiken, het kind van de rekening.

Arts-microbioloog i.o. dr. Bas Mourik

Eigen risico

“Mensen die op zoek zijn naar soa-zorg zijn meestal jonge, gezonde mensen met een intact eigen risico”, zegt Bas Mourik, arts-microbioloog in opleiding en projectleider Zinnige Infectie Zorg. “Het systeem van het eigen risico is nodig om de zorg voor de populatie in zijn geheel betaalbaar te houden. Maar juist die grote groep jongeren die weinig andere zorg gebruikt, valt hiermee buiten de boot. Het merendeel van de kosten voor diagnostiek is voor hun rekening.”

“Even 150 euro ophoesten voor een soa-test en extra tests is voor veel jongeren met een lage SES niet mogelijk.”

Anoniem is extra duur

Niet alleen de kosten vormen een drempel om naar de huisarts te gaan: veel mensen worden liever anoniem geholpen. Maar de commerciële partijen die dat aanbieden, zijn net zo duur. Het huidige systeem benadeelt dus ook nog eens jongeren met een lagere sociaaleconomische status, zegt Mourik. “Een laagcomplexe patiënt betaalt voor soa-diagnostiek bij de huisarts rond de 60 euro. Met extra tests voor hiv of syfilis kan dat bedrag oplopen tot meer dan het dubbele. Even 150 euro ophoesten voor een test is voor veel mensen niet mogelijk.”

Laagdrempelig en schaalbaar

Mourik werkt daarom samen met zorgverzekeraar CZ aan een manier om soa-zorg te bekostigen buiten het eigen risico om. Het concept ZIZ (Zinnige Infectie Zorg) is gebaseerd op laagdrempelige zorg voor de meest voorkomende soa’s. Laagcomplexe patiënten betalen een eigen bijdrage van 23 euro; de rest is voor rekening van de zorgverzekeraar. Met een digitaal consult en informatiefilmpjes ontwijkt ZIZ de sociale barrière van de huisarts. Bovendien zijn er one-stop shop-locaties, waarbij de patiënt één keer langskomt voor diagnostiek, de uitslag, en eventueel een behandeling en counseling. De zorgverzekeraar heeft er ook baat bij: ZIZ kan per patiënt een daling van de totale zorgkosten realiseren van 40 tot 60 procent.

“Door concentratie van soa-consulten en zorguitkomsten inzichtelijk te maken, kunnen we betere soa-zorg voor een lagere prijs bieden”

Aan boord krijgen

De verwachting is dat de eerste ZIZ-locatie in Den Haag in de zomer van 2022 haar deuren opent. “We hebben het project doorgerekend, en het zou zelfvoorzienend moeten zijn. Bovendien is de infrastructuur schaalbaar, dus als het goed loopt breiden we het project uit naar een tweede locatie in bijvoorbeeld Rotterdam.” Tot 2022 is Mourik nog druk bezig met de wet- en regelgeving rond bekostiging en implementatie van eHealth. Daarnaast is het belangrijk om zoveel mogelijk draagkracht te krijgen onder zorgverzekeraars. “Als alles meezit, zou het moeten lukken om voor de zomer van volgend jaar genoeg partijen aan boord te krijgen.”

Doeltreffend en waardegedreven

Vanuit de beroepsgroep van huisartsen is HADOKS (de huisartsenkoepel in de regio Haaglanden) in een vroeg stadium betrokken. “Een belangrijk punt voor huisartsen is goede informatievoorziening”, zegt Mourik. “Dit hebben we meegenomen in het ontwerp.” ZIZ biedt bovendien een goede mogelijkheid om de kwaliteit van de soa-zorg te doen toenemen. “De gemiddelde huisarts doet jaarlijks ongeveer vijftien soa-consulten”, zegt Mourik. “Als je dat concentreert en zorguitkomsten inzichtelijk maakt, kan je aantoonbaar betere zorg bieden voor een lagere prijs per patiënt. Soa-zorg via ZIZ is niet complex, maar maakt de zorg wel doeltreffender voor een heel grote groep. Voor patiënten die wel complexere zorg nodig hebben, werken we samen met de GGD.”

“Om goede zorg te leveren en de zorgkosten te drukken moeten we ergens die omslag maken”

Opmaat voor e-health

Er is nog een kloof tussen de groep die waardegedreven zorg propageert en de groep die routinezorg levert, denkt Mourik. “De gemiddelde arts is veel te druk met patiënten om dit soort vernieuwingen aan te jagen. Bij veel zorggroepen, met name ouderen, blijkt e-health moeilijk te implementeren, omdat het vaak te complex is.” Mourik denkt dat ZIZ een opmaat kan zijn voor het implementeren van meer waardegedreven innovaties in de zorg. “Om goede zorg te leveren en de zorgkosten te drukken moeten we ergens die omslag maken. Waarom beginnen we niet bij een populatie die beter bekend is met eHealth?”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”