DOQ

Longarts dr. In ’t Veen: ‘De zorg vraagt van de overheid minder zieken door luchtvervuiling’

Artsen kunnen luchtvervuiling niet oplossen, maar zij kunnen wél druk uitoefenen op samenleving en overheid om luchtvervuiling aan te pakken. Want anders blijft het dweilen met de kraan open. Longarts dr. Hans In ’t Veen was initiatiefnemer van een door 169 longartsen ondertekend politiek manifest over de schadelijkheid van luchtvervuiling. “Iedere Nederlander heeft recht op gezonde lucht. Daarin zit het verwijt dat de overheid te weinig doet.”

Maatregelen tegen luchtvervuiling vallen buiten de invloedsfeer van artsen. Toch zijn zij bij uitstek geschikt om de urgentie van dit probleem bij de samenleving onder de aandacht te brengen en adviezen te geven over de aanpak ervan. Hans in ’t Veen, longarts in het Franciscus Gasthuis & Vlietland te Rotterdam, was initiatiefnemer van een door 169 longartsen ondertekend politiek manifest over de schadelijkheid van luchtvervuiling. Hij vertelt graag over zijn visie en over de impact en aanpak ervan. Zijn credo: “De overheid vraagt aan de zorg om te bezuinigen. De zorg vraagt de overheid minder zieken.”

Vuil van een ander

(Long)artsen willen mensen gezond maken en houden, maar onder andere door de luchtvervuiling is het als het ware ‘dweilen met de kraan open’. Net als bij meeroken krijgt men in geval van luchtvervuiling voornamelijk de uitlaatgassen van anderen binnen. “Anderen dringen bij wijze van spreken hun vervuiling aan jou op”, benoemt In ‘t Veen. “Dus andermans gedrag wordt op jou afgerekend.”

Vooral kinderen kwetsbaar

Vooral kinderen en ouderen zijn vatbaar voor de schadelijke effecten van fijnstof en NO2. Jonge kinderen ademen sneller en met name door de mond, waardoor de neus niet filtert. Bovendien is de afweer nog niet helemaal goed ontwikkeld. Zij hebben nog een lang leven te gaan, dus kunnen door die blootstelling te maken krijgen met effecten op de lange termijn.

Gunstige tendens

De laatste jaren is er steeds aandacht voor preventie. Zo zijn er enkele voorzichtige stappen voorwaarts genomen in de daadwerkelijke aanpak van de luchtvervuiling. “Die tendens is er wel”, zegt In ‘t Veen. “De uitstoot neemt af, maar we zitten nog niet op de Europese norm en zeker nog niet op de WHO-norm. De WHO-norm is lager dan de Europese norm. Maar iedere verlaging van de uitstoot geeft gezondheidswinst.”

Duurzame initiatieven

De Rotterdamse longarts vindt het belangrijk dat, om de uitstoot te verminderen, er meerdere duurzame maatregelen komen. “Duurzaam betekent ook een verankering in de loop der tijd”, voegt hij toe. “Het moet niet zomaar een initiatief zijn, maar geborgd worden in de processen. Daarnaast moet het niet alleen maar een pilot van een maand, maar een jarenlang project zijn. Ten slotte moet niet één factor aangepakt worden, maar meerdere zaken omvatten. Meerdere maatregelen tegelijkertijd is beter dan één verandering incidenteel.”

Voorbeelden van goede initiatieven in Rotterdam zijn dat daar de schepen aan walstroom moeten liggen en zo geen dieselgeneratoren gebruiken. Het plan is om no go areas voor sterk vervuilende auto’s te maken. Daarnaast stelt In ’t Veen voor dat bussen elektrisch gaan rijden en de uitstoot van openhaarden wordt gereguleerd.

Luchtvervuiling en tabaksindustrie aangepakt

Er lijkt een nieuwe trend te ontstaan dat artsen, ziekenhuizen en medisch specialisten tegenwoordig druk en invloed gaan uitoefenen buiten de medische zorg. Zo hebben zij zich recentelijk aangesloten bij de aangifte van advocaat Bénédicte Ficq tegen de tabaksindustrie. Het is vrij uniek dat artsen zich zo duidelijk uitspreken tegen een grote veroorzaker van longkanker.

In december hebben In ‘t Veen en 169 andere longartsen de staatssecretaris een petitie aangeboden, waarin de politiek wordt oproepen om de luchtvervuilers aan te pakken. “Los daarvan heeft Milieudefensie een aanklacht tegen de overheid ingediend, waarin wordt gesteld dat iedere Nederlander recht heeft op gezonde lucht. Daarin zit het verwijt dat de overheid te weinig doet.”

Bijdrage van artsen

Artsen en wetenschappers kunnen door het vergaren en verspreiden van kennis bijdragen aan de aanpak van luchtvervuiling. “Het gaat om allerlei schadelijke stoffen, waaronder fijnstof en NO2. Zeker van ultrafijnstof weten we nog heel weinig”, zegt In ’t Veen. “Er is onderzoek nodig naar de effecten en preventie. Ook moeten artsen en wetenschappers ervoor zorgen dat deze kennis hierover publiekelijk toegankelijk wordt.” Daarnaast vindt hij dat artsen de overheid moeten adviseren. “Het lastige is dat je deze problemen moet aanpakken aan het begin van de keten. Artsen kunnen de problemen benoemen, maar de maatregelen moeten ergens anders vandaan komen.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”