DOQ

Dr. Mattiotti: ‘Positief effect Follistatin-like 1 na hartinfarct is mogelijk stap naar gentherapie’

Een veelbelovend aanknopingspunt om herstel na een hartinfarct te bevorderen. Dat is het resultaat van promotieonderzoek dat dr. Andrea Mattiotti heeft verricht binnen het Amsterdam UMC – locatie AMC. In muismodellen toonde hij de belangrijke regeneratieve rol aan van het eiwit Follistatin-like 1. “Dat het effect zó groot zou zijn, hadden we niet verwacht.”

Hoe vaak komt het voor dat een onderzoeker in grote mate wordt verrast door de uitkomsten van zijn studie? Het overkwam Andrea Mattiotti, die er uiteindelijk op promoveerde begin dit jaar. Hij vertelt: “We hielden er al langere tijd rekening mee dat het eiwit Follistatin-like 1 een positieve rol speelt bij het herstel van het hart na een hartinfarct, maar dat het effect zó groot zou zijn, hadden we niet verwacht.”

Dr. Andrea Mattiotti

Experiment

Het bewijs werd geleverd door een vergelijkend onderzoek bij muizen. Mattiotti legt uit: “Minder dan de helft van het aantal cellen in het hart bestaat uit hartspiercellen. Bij de andere helft gaat het onder andere om cellen met een beschermende of regeneratieve functie. We wisten dat Follistatin-like 1 bijdraagt aan het herstel na een hartinfarct. Daarom hebben we dit eiwit uitgeschakeld in muizen kort voordat er een hartinfarct werd geïnduceerd. Deze dieren overleden allemaal binnen vijf dagen na het hartinfarct, terwijl de controlemuizen met zo’n hartinfarct in leven bleven.”

Goede vorming littekenweefsel

Na een hartinfarct scheiden hartcellen Follistatin-like 1 uit, met als doel de weefselschade te voorkomen en/of herstellen die is ontstaan toen de bloedtoevoer naar het hart deels was geblokkeerd. Mattiotti: “Wij hebben kunnen vaststellen dat Follistatin-like 1 cruciaal is voor het herstel van het hart. Het eiwit is ervoor verantwoordelijk dat littekenweefsel op een goede manier wordt gevormd. Concreter: op een dusdanige manier, dat het hart intact blijft en kan blijven pompen.”

Gentherapie

Wat betekent deze vondst voor de kliniek? Kan dit resultaat uit fundamenteel onderzoek worden vertaald naar patiëntenzorg? Mattiotti: “Ik heb ook de DNA-elementen weten te identificeren die essentieel zijn voor de aanmaak van Follistatin-like 1. Mogelijk is dit een stap op weg naar gentherapie.”

Efficiënte behandeling

Hij vervolgt: “In de ideale situatie zou je het eiwit willen toedienen na een hartinfarct. Maar wat is de beste manier? Welke hoeveelheid Follistatin-like 1 zou de patiënt moeten krijgen? Wat is de beste plek om het toe te dienen? Stel, je brengt het direct in het hart in. Wat is dan het effect? Heeft het bijvoorbeeld nadelige effecten op andere organen? Nader onderzoek is nodig om te achterhalen wat een efficiënte behandeling is. Dit is een van de thema’s waarop we ons richten onder leiding van dr. Maurice van den Hoff binnen de afdeling Medische Biologie van het Amsterdam UMC.”


Dr. Andrea Mattiotti is nu als postdoc werkzaam binnen het Hubrecht Instituut in Utrecht. Dit onderzoeksinstituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen verricht onderzoek op het gebied van de ontwikkelingsbiologie in het algemeen en stamcellen in het bijzonder.


Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: vrouw met pijnlijke oorschelp

Een 55-jarige vrouw heeft een hoed in haar hand als ze uw spreekkamer binnenkomt. Sinds een maand heeft zij ’s nachts last van pijn aan het linkeroor. Op de oorrand ziet u een nodulus die bij druk zeer pijnlijk is. Wat is uw diagnose?

‘Live well, die well’: rol van vrijwilligers in de laatste levensfase

Vrijwilligers aan het sterfbed in het ziekenhuis maken een groot verschil, stelt Anne Goossensen. Ze luisteren, troosten en verlichten de werkdruk van zorgverleners. “Ze bieden een luisterend oor en zijn aanwezig, zonder haast of medische agenda.”

Waarom melden vrouwen vaker bijwerkingen van medicijnen?

Vrouwen blijken vaker bijwerkingen van medicijnen te melden dan mannen. Onderzoeker Sieta de Vries van het UMC Groningen probeert te achterhalen hoe dit komt. En dat blijkt complexer dan het lijkt.

Gezondheid van mens, dier en natuur horen bij elkaar

Voorheen circuleerden het westnijl- en het usutuvirus alleen in Zuid-Europa. Maar inmiddels komen ze ook voor in Nederlandse vogels en muggen. Viroloog Marion Koopmans ziet daarin een duidelijke les: “De gezondheid van mensen kun je niet los zien van die van dieren en ecosystemen.”

Casus: hoestende man met koorts en dyspneu

Een 31-jarige Poolse man die vanwege de ziekte van Crohn wordt behandeld met infliximab bezoekt de SEH, omdat hij al twee weken hoest en benauwd is. Ook heeft hij koorts. Een antibioticumkuur van de huisarts heeft geen effect gehad. Wat is uw diagnose?

Casus: man met huidafwijking op de rug

Een 69-jarige man komt op uw spreekuur om een verruca seborrhoica in het gelaat te laten controleren. Bij algehele inspectie ziet u ook een huidafwijking op de rug. Wat is uw diagnose?

´Voorkom medicijn­resten, begin bij je eigen voorschrijven´

Minder diclofenac, lagere hormoondoses, terughoudend met azitromycine - zo kunnen zorgverleners volgens een recent rapport van het IVM bijdragen aan schoner water. “Aan de overwegingen die artsen maken bij voorschrijven zou ook duurzaamheid moeten worden toegevoegd.”

Ons zorgsysteem loopt vast: geef prioriteit aan mensen die écht zorg nodig hebben

Juist kwetsbare patiënten vallen vaak tussen wal en schip in ons zorgsysteem. Huisarts Danka Stuijver stipt dit en andere problemen aan in haar boek Dit kost ons de zorg, dat recent uitkwam. “Als maatschappij moeten we goed nadenken over wat we willen met de zorg.”

Iedereen die overlijdt heeft recht op zorgvuldig onderzoek

Als forensisch arts en beroepsduiker heeft Karen van den Hondel zich ontwikkeld tot dé specialist op het gebied van overlijdensgevallen in en onder water. “Het verbaasde me dat het water niet altijd als plaats delict wordt gezien. Terwijl sporen juist onder water snel verloren gaan.”

Casus: vrouw met pijn en rode vlekken in de blaas

Een 38-jarige vrouw klaagt over hevige pijn onderin de buik, die erger wordt naarmate de blaas voller raakt. Ook moet zij heel vaak plassen. Bij cystoscopie ziet u opvallend veel bloedvaatjes en rode vlekken. Wat is uw diagnose?