Dr. Wittekoek over NLBeter: ‘Voor beleid dat zich werkelijk richt op mensen gezond houden, moet je misschien meer rigoureuze stappen nemen’

Ze vindt het best eng, want ze heeft haar comfortzone moeten verlaten. Maar ze is ook van mening dat ze verplicht is deze stap te zetten, vanuit een maatschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel. Cardioloog dr. Janneke Wittekoek is sinds kort bestuurslid van de nieuwe politieke beweging NLBeter. En ja, bij de Tweede Kamerverkiezingen volgend jaar kan op de dokter worden gestemd. 

Wie is Janneke Wittekoek? 

“Ik ben cardioloog én oprichter en directeur van HeartLife Klinieken, gevestigd in de Utrechtse wijk Leidsche Rijn. Voordat ik cardioloog werd, heb ik gezondheidswetenschappen gedaan, een opleiding die voor een groot deel gaat over het voorkomen van ziekten. Mijn belangstelling en passie voor leefstijl en preventie zijn alleen maar toegenomen tijdens het werk als cardioloog. Tachtig procent van de hart- en vaatziekten kan worden voorkomen met een gezonde leefstijl. Ik vind het belangrijk het publiek op een leuke, toegankelijke manier te informeren over preventie of het vrouwenhart, mijn andere stokpaardje. Ik noem het ook wel medical infotainment. Ik schuif aan in de gezelligere tv-programma’s en schrijf boeken over deze thema’s.”  

Want je vindt dat er nog onvoldoende gebeurt op het vlak van preventie? 

“We gaan twee keer per jaar naar de tandarts om gaatjes te voorkomen. We hebben bevolkingsonderzoeken voor borst- en darmkanker. En wat doen we bij hart- en vaatziekten, wereldwijd doodsoorzaak nummer één? We weten hoe we veel ellende kunnen voorkomen, maar gaan toch met z’n allen zitten wachten totdat bij iemand het eerste hartinfarct zich aandient. 

“We weten hoe we veel ellende kunnen voorkomen, maar gaan toch met z’n allen zitten wachten totdat bij iemand het eerste hartinfarct zich aandient” 

In Nederland word je tot je vierde jaar intensief gemonitord op gezondheid, in een consultatiebureau. Je wordt gemeten en gewogen, en als je te veel van een standaardcurve afdrijft, krijgen je ouders het advies dagelijks een flesje meer of minder te geven. Vervolgens zie je tot je twaalfde nog af en toe de schoolarts en krijg je op de middelbare school nog wat voorlichting over de gevaren van drugs en alcohol. Maar het zou goed zijn als we na ons twaalfde periodiek naar een soort consultatiebureau blijven gaan. Een plek waar zowel naar de fysieke als mentale gezondheid wordt gekeken en waar eventuele knelpunten worden ontdekt, zodat in veel gevallen erger kan worden voorkomen.” 

Je hamert al jaren op het aambeeld van preventie. Wat heeft het opgeleverd? 

Lachend: “Ik word weleens een preventieactivist genoemd. Al ruim twintig jaar probeer ik preventie en leefstijl op allerlei politieke agenda’s te krijgen. Ik zit in commissies, schuif aan bij VWS, heb meegesproken over de Landelijke Nota Gezondheidsbeleid van vorig jaar en schrijf en onderteken manifesten. Maar af en toe voelt het als zwemmen in een bad met modder. Op een gegeven moment dacht ik: ik zit hier weliswaar in Den Haag aan tafel en kan me misschien gehoord en belangrijk voelen, maar uiteindelijk gebeurt er veel te weinig op het vlak van leefstijl en preventie. Voor een beleid dat werkelijk gericht is op het gezond houden van mensen, moet je misschien meer rigoureuze stappen nemen. Denk aan het verbieden van tabak. Een dergelijke houding zie ik bij geen enkele partij.” 

En toen werd je benaderd door de oprichters van NLBeter, de psychiaters Esther van Fenema en Ronald Mann? 

“Ze vroegen of ik wilde meedoen. Ze zeiden: ‘Nu eindigen al je manifesten op het Malieveld. Als je iets wilt veranderen, moet je dichter bij de macht komen.’ Inmiddels ben ik bestuurslid van de beweging en zit ik aan de tekentafel met het oog op het verkiezingsprogramma. Eerst zei ik: ik word lijstduwer. Maar gaandeweg raakte ik zo enthousiast, dat ik besloot me verkiesbaar te stellen. Mocht Nederland in maart oordelen ‘Die mevrouw kan in de Kamer misschien iets ten goede veranderen’, dan ga ik er ook voor. Ik zou dan overigens mijn kliniek niet sluiten; er blijft tijd over voor een spreekuur.” 

“Ik word weleens een preventieactivist genoemd. Al ruim twintig jaar probeer ik preventie en leefstijl op allerlei politieke agenda’s te krijgen” 

Je had ook ‘nee’ kunnen zeggen tegen NLBeter. 

“Tijdens mijn opleiding in ziekenhuizen zat ik naar mijn gevoel onder het juk. Daarna ben ik ondernemer geworden en heb ik mijn eigen kliniek opgericht. Op een bepaald moment had ik het helemaal voor elkaar. Ik ben een expert, voel me prima binnen mijn vakgebied. Waarom dan uit die comfortzone stappen? Waarom me dan ook gaan verdiepen in onderwijs en leefbaarheid, naast zorg de andere thema’s van de partij? Waarom politieke gevechten opzoeken? Waarom me blootstellen aan de belangstelling van journalisten en het oog van de wereld? Kortom, waarom iets doen wat ik alles bij elkaar best heel spannend vind? Mijn antwoord is oprecht en komt uit mijn hart. Ik vind dat ik deze stap verplicht ben, alleen al aan mijn twee puberkinderen, die zich ook zorgen maken over thema’s als leefbaarheid. De partij wil ‘de gezonde mens’ centraal stellen.” 

“Eerst zei ik: ik word lijstduwer. Maar gaandeweg raakte ik zo enthousiast, dat ik besloot me verkiesbaar te stellen” 

Je bent ook van mening dat meer personen met een inhoudelijk-professionele achtergrond in de regering en Kamers horen. 

“De mensen die het beleid bepalen voor de BV Nederland, moeten professionals zijn. Ik vind het gek dat degene die nu heel veel te zeggen heeft over onze zorg (minister De Jonge, red.) van origine een onderwijzer is. Je ziet ook: als het er echt toe gaat doen, zoals tijdens de coronacrisis, hangt iedereen aan de lippen van de experts.” 

“Ik vind dat ik deze stap verplicht ben, alleen al aan mijn twee puberkinderen. De partij wil ‘de gezonde mens’ centraal stellen” 

 Wanneer zou jij over vijf jaar een tevreden mens zijn? 

“Als preventie een prominente plek heeft gekregen in het Nederlands gezondheidszorgbeleid. Als er meer professionals aan het roer staan. En als is gesneden in bureaucratie en dure adviesbureaus, zodat de medeweerkers in de zorg, het onderwijs en de politie beter betaald worden en mensen weer met passie en trots kiezen voor een vak.” 

Lees meer over: