DOQ

‘We komen pas in actie als er al verzuim is’

Investeer in werkgeluk van het personeel om ongewenst verloop te voorkomen. Die boodschap heeft arbeids- en organisatiepsycholoog en werkgelukexpert Erwin Klappe voor ziekenhuisbestuurders. “Bestuurders en managers moeten daarbij ook naar zichzelf kijken: hoe is het gesteld met mijn eigen werkgeluk?”

Twaalf jaar geleden was Klappe beginnend arbeids- en organisatiepsycholoog in het Amphia ziekenhuis in Breda. Hij zag toen al de problemen met verzuim en verloop in de zorg. Zijn kamer was naast die van de bedrijfsarts, die het steeds drukker kreeg met dreigende burn-out bij verpleegkundigen. “Ik realiseerde me: we zijn iedere keer te laat. We komen als ziekenhuis pas in actie als er al verzuim is of als medewerkers gaan vertrekken. Kunnen we dat voorkomen door eerder iets te doen?”

“Sturen naar gelukkig(er) werken hoeft geen extra tijd te kosten”

Arbeids- en organisatiepsycholoog Erwin Klappe

Besparing

Klappe ontwikkelde samen met zijn mentor Onno Hamburger een aanpak die is gericht op het werkgeluk van medewerkers. Tussen 2010 en 2016 leidde Klappe bij Amphia het eerste werkgelukprogramma in de ziekenhuiswereld. Het was een trainingsprogramma met meer dan 1000 deelnemers, met een interventie- en een controlegroep. Metingen van medewerkersbeleving lieten significant positieve resultaten zien: toename van bevlogenheid en algemeen geluk, en daling van verzuim. Ook metingen op patiëntbeleving en kwaliteit en veiligheid gaven positieve resultaten. De aanpak bleek te werken: in Amphia daalde het verzuim bij verpleegkundigen binnen 6 maanden met 2,5%. Dat is niet alleen gunstig voor het personeel, maar levert het ziekenhuis ook een besparing op van miljoenen euro’s. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid benoemde het programma tot best practice in de strijd tegen werkstress en ter bevordering van duurzame inzetbaarheid en werkplezier.

Meten en in gesprek gaan

Aandacht voor werkgeluk van de medewerkers, en het vergroten daarvan, is volgens Klappe de enige manier om problemen met verzuim en verloop op te lossen. “Dat idee is aangeslagen in de zorg. Ik ben daarna steeds meer ziekenhuizen en zorginstellingen hiermee gaan begeleiden. Daarnaast werd ik in 2020 initiatiefnemer en co-auteur van het Handboek Werkgeluk. Samen met 25 andere experts bundelde ik de belangrijkste inzichten uit 20 jaar onderzoek in de wetenschap en praktijk van gelukkig werken.”

De aanpak begint met het meten van het werkgeluk onder medewerkers in de teams. Daarna gaan leidinggevenden individueel met medewerkers in gesprek over hoe zij in hun werk staan en hoe zij zichzelf kunnen sturen naar gelukkig(er) werken. “Dat hoeft geen extra tijd te kosten, want het kan onderdeel zijn van het 1-op-1 gesprek. De leidinggevende kan gericht vragen stellen en de medewerker coachen wat betreft werkgeluk.”

“Pas als je zelf werkgeluk uitstraalt, kun je afdelingen en mensen op de werkvloer helpen”

Ook bestuurders en managers

Cruciaal in de aanpak is dat bestuurders en managers inzien dat zij daarbij een grote rol spelen, zegt Klappe. “Pas als je zelf werkgeluk uitstraalt, kun je afdelingen en mensen op de werkvloer helpen. Daarom moeten zij nagaan hoe zij meer werkplezier en voldoening kunnen krijgen in hun werk. Vergelijk het met het zuurstofkapje in een vliegtuig: dat moet je eerst bij jezelf opzetten en dan pas bij je kinderen.”

Klappe ziet in de praktijk dat dat bewustzijn er niet altijd is bij bestuurders en managers. Zij zoeken vaak oplossingen buiten zichzelf, zoals het anders aankleden van de werkomgeving, hippe kerstpakketten, teambuildingsactiviteiten of gratis fruit en gezonde snacks. Maar dat soort maatregelen lossen de problemen niet op. “Bovendien moet je niet te veel tegelijk doen. Je kunt je beter richten op een beperkt aantal interventies en doorgaan met de veranderingen die het meest effect hebben.”

“Gelukkige medewerkers zijn ambassadeur voor je organisatie”

Ambassadeur

In zijn e-book, dat al meer dan 2.000 keer is aangevraagd, beschrijft Klappe enkele tips over het minimaliseren van ongewenst verloop. Een ervan is dat werkgeluk niet kan worden opgelegd of verplicht. “Werkgeluk hangt samen met de intrinsieke motivatie van de medewerker en hoe die in het werk staat. Als mensen geluk ervaren, heeft dat positieve effecten voor zowel henzelf als de organisatie. Het is bekend dat van de gelukkige medewerkers slechts 1% actief op zoek is naar een nieuwe baan. Van ongelukkige medewerkers is dat 84%. Dus voor behoud van zorgpersoneel is het cruciaal om met werkgeluk aan de slag te gaan.”

Volgens Klappe zijn de vele zzp’ers en interim-medewerkers in de zorg een gevolg van het grote verloop: “Als je geen goede werkgever bent, trek je ook geen nieuw personeel aan. Gelukkige medewerkers zijn juist ambassadeur voor je organisatie. Mijn e-boek bevat tips voor ziekenhuizen om te investeren in het werkgeluk van het personeel. Ik hoor in veel reacties: dit is precies wat nodig is om verloop tegen te gaan.”

Meer weten? www.klappetraining.nl

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënt met progressieve inspanningsdyspneu

Een patiënt presenteert zich met progressieve inspanningsdyspneu. Voorheen was hij in staat om zonder klachten te tennissen, nu ervaart hij kortademigheid bij stevig doorwandelen. Er is geen sprake van hoesten, sputumproductie of koorts. Wat is uw diagnose?

Uitgebreid bloedonderzoek met één simpele vingerprik

Capillaire bloedafname via een vingerprik blijkt bij meer dan 30 standaardbepalingen een goed alternatief voor venapunctie, concludeerde Martijn Doeleman. “Patiënten kunnen zelf de vingerprik doen. Gewoon thuis, wanneer het hen uitkomt.”

Cultuur­sensitieve zorg in de praktijk: lessen van Mammarosa

Taal- en cultuurverschillen kunnen de communicatie met zorgverleners flink bemoeilijken. Stichting Mammarosa biedt hierin uitkomst. Samia Kasmi vertelt hoe belangrijk cultuursensitieve communicatie is, en hoe artsen hierin het verschil kunnen maken.

‘Er is een trend naar meer visuele informatie’

“Voor patiënten blijkt de juiste toedieningsroute van een geneesmiddel niet altijd vanzelfsprekend te zijn”, vertellen Yara Mangindaan en Nike Everaarts-de Gruyter. Zij hielpen medicijnpictogrammen te ontwikkelen die ondersteunen bij goed gebruik van geneesmiddelen.

Werkbereidheid bij een crisis niet vanzelf­sprekend

Ziekenhuizen kunnen tijdens een crisis niet blind vertrouwen op hun personeel, concluderen Dennis Barten en Lindsy Engels. Werkbereidheid hangt sterk af van verschillende factoren. “Het is belangrijk om te ontdekken wat nodig is om voor te bereiden op crisissituaties.”

Casus: man met dysfonie­klachten

Een 42-jarige man komt op uw spreekuur met dysfonieklachten, twee maanden geleden ontstaan in een periode van veel hoesten. Aan het einde van de dag worden de klachten erger en het is lastig om een lang gesprek te voeren. Wat is uw diagnose?

Integrale geneeskunde in Nederland: tijd voor de volgende stap

Het spreekuur Integrative Medicine van Ines von Rosenstiel is erg populair en ook in andere ziekenhuizen groeit de belangstelling voor een dergelijk spreekuur. Hoe zorgen we ervoor dat IM een structureel onderdeel wordt van de reguliere zorg in Nederland?

Mindfulness in de zorg: allesbehalve zweverig

“Zorg goed voor jezelf. Er is er maar één van.” Dat zei een patiënt ooit tegen longarts Miep van der Drift. Ze weet als geen ander: mindfulness is niet alleen voor patiënten, maar ook voor zorgverleners. Ze geeft tips voor kleine veranderingen met een grote impact.

Medicatie vaak te lang voortgezet na ontslag uit ziekenhuis

Veel patiënten gebruiken in ziekenhuizen voorgeschreven opiaten, benzodiazepines en antipsychotica nog langdurig na ontslag, aldus Judith de Ruijter. “We geven artsen de tip om, als ze bij ontslag nieuwe medicatie voorschrijven, al meteen na te denken over stoppen.”

‘Impliciete sturing kan samen beslissen verstoren’

Het proces van samen beslissen kan worden verstoord door onbewuste aansturing op een bepaalde behandeling, aldus Anneleen Timmer en Suzanne Festen. “Misschien gaan veel behandelaars er onbewust vanuit dat de patiënt alles op alles wil zetten om de ziekte te bestrijden.”


Lees ook: Anne Strik kreeg een burn-out. Nu helpt ze collega’s. Dit zijn haar tips.

Naar dit artikel »

Lees ook: ‘Mogelijk is de jonge generatie verstandiger dan wij’

Naar dit artikel »

Lees ook: Mensgericht leiderschap: minder burn-out en betere zorg

Naar dit artikel »