DOQ

Meer oog voor kwetsbaarheid in de psychiatrie nodig

Ouderen die in het ziekenhuis terechtkomen, worden onderzocht op typisch geriatrische problemen, zoals kwetsbaarheid, ondervoeding en algemeen functioneren. In de psychiatrie gebeurt dit niet structureel. Hier valt veel winst te behalen, zo betoogt klinisch geriater Carolien Benraad in haar proefschrift, waarop ze op 12 februari is gepromoveerd aan het Radboudumc.

Carolien Benraad beveelt naar aanleiding van haar proefschrift aan om in de ouderenpsychiatrie meer oog te hebben voor geriatrische syndromen en chronische aandoeningen die tegelijk spelen met de psychiatrische ziekte. Voorbeelden van geriatrische syndromen zijn ondervoeding, geheugenproblemen of vallen. Ook kwetsbaarheid komt veel voor bij ouderen met geriatrische problemen. Kwetsbaarheid betekent een verminderde reservecapaciteit, waardoor mensen minder weerstand hebben om nieuwe aandoeningen het hoofd te bieden.

(Foto: Pixabay)

In het ziekenhuis is het in kaart brengen van deze problematiek al geïnstitutionaliseerd, maar in psychiatrische instellingen niet. Carolien Benraad: “Op dit moment is de zorg zo ingericht dat fysieke en psychische klachten gescheiden worden aangevlogen: algemene ziekenhuizen zijn er voor de lichamelijke en complexe geriatrische problemen en de ggz voor psychiatrische stoornissen. Het gevolg hiervan is dat de variatie aan problemen die patiënten in werkelijkheid hebben moeilijk of niet geïntegreerd kunnen worden aangepakt. Dat werkt ondoelmatige zorg van onvoldoende kwaliteit in de hand.”

Onverklaarde klachten bij ouderen

Ook onderzocht Carolien Benraad onverklaarde lichamelijke klachten bij ouderen. Naarmate mensen ouder worden, ervaren ze meer lichamelijke klachten en wordt het steeds lastiger om te bepalen of deze klachten zijn toe te schrijven aan lichamelijke ziekten of niet. Als de oorzaak niet gevonden wordt, is er sprake van ‘onverklaarde lichamelijke klachten’: er wordt geen onderliggende ziekte vastgesteld, die de klachten voldoende verklaren. Echter, naarmate mensen ouder worden is er vaak een combinatie van psychiatrische problemen, kwetsbaarheid en lichamelijke aandoeningen. Dat maakt herkenning van onderliggende problemen moeilijk en de patiënten des te complexer. Een geïntegreerde aanpak in uitzoeken wat er aan de hand is en behandelen zou voor de hand liggen/het beste zijn.

Acuut opgenomen patiënten

Ook bij oude volwassenen met psychiatrische stoornissen die acuut opgenomen moesten worden, bleken kwetsbaarheid en ondervoeding vaak voor te komen. De patiënten hadden ook veel lichamelijke ziekten. Zowel kwetsbaarheid als die chronische ziekten speelden een grote rol in het niet meer terug kunnen keren naar huis. De helft van de patiënten bleek vijf jaar na opname overleden. Dat is een hoog percentage, als gekeken wordt naar de gemiddelde levensverwachting van een 75-jarige. Ook hier bleek kwetsbaarheid voorspellend te zijn voor overlijden.

Aha-erlebnis

Carolien Benraad: “Als ik in mijn omgeving uitlegde waar mijn proefschrift over ging, heb ik gemerkt dat het voor veel herkenning zorgt, een zogeheten aha-erlebnis. Ik kreeg reacties als: ‘Oh, ja, ik zie nu dat dit ook bij mijn moeder of vader het geval is’. Tevens kreeg ik vaak de opmerking dat het vreemd is dat de zorg in Nederland zo gescheiden is. Het komt er eigenlijk op neer dat geriatrische problemen voor oudere mensen met psychiatrische problemen niet zo belangrijk zijn als voor ouderen die in het ziekenhuis gezien worden. Het is belangrijk om naar het totaalplaatje van een patiënt te kijken, omdat het betere zorg oplevert.”

Geriatrische afdeling

Carolien Benraad was in 1995 een van de oprichters van de psychiatrische/geriatrische afdeling binnen Pro Persona GGZ Nijmegen. Zij zag dat psychiatrische klachten bij ouderen vaak niet alleen komen, maar vergezeld worden door geriatrische problemen. Vanuit dit perspectief startte zij, samen met collega’s, een onderzoek onder twee groepen patiënten. Sinds 2015 werkt ze als klinisch geriater in het Radboudumc, waar ze regelmatig patiënten met psychiatrische klachten naast hun lichamelijke aandoening voorbij ziet komen. In deze periode rondde ze haar proefschrift af.

Bron: Radboudumc
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Boek over veilige sedatie toepassen op de SEH moet angst wegnemen

Vier SEH-artsen schreven een boek over veilige sedatie op de SEH. Het is bedoeld als naslagwerk en cursusmateriaal, vertellen Mischa Veen en Daniëlle van Winden. “Uniek is dat de informatie ook gericht is op het voorkomen van traumatische ervaringen voor patiënten.”

‘Wij willen over twintig jaar ook nog huisarts zijn’

Ties Janssen vertelt over het manifest ‘De huisarts van morgen’, waarmee de Lovah de continuïteit van de huisartsenzorg wil veiligstellen. “Al jaren wordt er nagedacht over vergrijzing en personeelstekorten in de zorg, en nog steeds kabbelt het maar voort.”

Casus: 13-jarig meisje met een bloedende moedervlek

Een 13-jarig meisje komt op het spreekuur omdat ze sinds enkele dagen een bloedende moedervlek heeft. De moedervlek zit er al sinds enkele maanden en is snel gegroeid en ook wat boller geworden. Verder geen klachten zoals pijn of jeuk. Wat is uw diagnose?

‘Ik heb medewerkers meegenomen naar waar ze het best op hun plek zijn’

Op de afdeling waar Jacqueline Loonen leiding geeft staat ‘persoonsgericht’ centraal, zowel in de patiëntenzorg als in de organisatie. “De patiënt en zorgverlener zijn samen verantwoordelijk. Iedereen komt vanuit zijn of haar expertise met voorstellen tot verbetering.”

Casus: vrouw met verkoudheid en oorpijn

Patiënte zit verkouden tegenover u met oorpijn links. De verkoudheid bestaat sinds gisteren maar de oorpijn is vannacht begonnen. De otalgie is pijnlijker dan de pijn die zij heeft ervaren bij de bevalling van haar kinderen. Het gehoor is links mogelijk iets minder dan rechts. Zij heeft geen koorts. Wat is uw diagnose?

Mededingings­toezicht biedt veel ruimte voor samen­werking

In ons zorgstelsel is veel ruimte voor samenwerking en netwerkvorming, vertelt Marco Varkevisser. “Veel zorgaanbieders denken dat heel veel niet mag van de ACM, terwijl die de afgelopen jaren heeft laten zien dat er juist veel ruimte is voor samenwerking.”

‘Vergroot herken­baarheid anti­biotica’

Een betere herkenbaarheid van antibiotica kan leiden tot verstandiger gebruik en zo helpen in de strijd tegen de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie. Annelie Monnier en Heiman Wertheim vertellen over het ABACUS-project. “Resistentie kent geen grenzen.”

Medische hypnose: meer controle over je lijf en emoties

Kinderarts en hypnotherapeut Arine Vlieger vertelt over het gebruik van medische hypnose: “Als je de verwachtingen van de patiënt positief kan beïnvloeden dan heeft dat tevens effect op de behandeling. Taal is dan ook de basis van hypnose.”

Casus: vrouw met melaena, een steeds dikker wordende buik en een uitpuilende navel

Een vrouw wordt gepresenteerd op de Spoedeisende Hulp in verband met sinds 1 dag bestaande melaena. Daarnaast klaagt patiënte over een steeds dikker wordende buik, pijn in de rechter bovenbuik en een uitpuilende navel sinds 6 weken. Tevens zijn haar benen iets dikker geworden. Wat is uw diagnose?

In zes stappen afval op de OK reduceren

Roos Bleckman, Lukas Radema en hun collega’s van het OK Green Team bedachten een stappenplan om het afval op de OK de komende jaren met de helft te reduceren. “Het afdekmateriaal op de OK kon met maar liefst 20% gereduceerd kon worden.”


0
Laat een reactie achterx