DOQ

Aios Algra: ‘Herseninfarcten treden niet vaak op bij coronapatiënten’

Herseninfarcten treden weinig op bij patiënten met een COVID-19-infectie, maar verlopen wel vaak ernstig. Dat blijkt uit een onderzoek van Annemijn Algra en Wouter Sluis, neurologen i.o. in het UMC Utrecht. Voor hun studie verzamelden ze data uit 16 Nederlandse ziekenhuizen. Algra licht hun onderzoek, dat zij tijdens de eerste lockdown in hun vrije tijd startten, toe. “Je komt een heel eind met gewoon tellen.”

Aan het begin van het uitbreken van de coronapandemie gingen bezorgde berichten rond onder hulpverleners: relatief jonge mensen die waren getroffen door het COVID-19 zouden ten gevolge van de infectie relatief vaak sterven aan herseninfarcten. Annemijn Algra en Wouter Sluis, twee neurologen in opleiding in het UMC Utrecht, vroegen zich af of dat wel echt het geval was.

Neurologen i.o. Wouter Sluis en Annemijn Algra (Foto: UMC Utrecht)

Eigen initiatief

“Het bericht was gebaseerd op vijf patiënten uit New York en beschreef het verband niet formeel”, zegt medeauteur Annemijn Algra. “Maar het trok wel onze interesse, kort nadat de eerste lockdown inging en we gedwongen thuiszaten.” De onderzoekers besloten werk te maken van hun vermoeden en startten hun eigen onderzoek. “STROCORONA begon als klein project in onze vrije tijd”, zegt Algra. “Maar dat werd snel serieuzer toen we lazen dat cardiologen hun eigen studie waren begonnen met het tellen van cardiovasculaire complicaties bij patiënten met een COVID-infectie: de CAPACITY-registratie.”

“Door coronadrukte hadden neurologen weinig tijd om mee te helpen aan dataverzameling. Toen hebben we een groot deel van de deelnemende centra zelf maar bezocht”

Tellen en meeliften

Algra en Sluis namen contact op met de arts-onderzoeker van CAPACITY, die vertelde dat herseninfarcten geen deel uitmaakten van het onderzoek. Daarop maakten zij een protocol voor het tellen en beschrijven van deze patiënten in hun eigen ziekenhuis. Met hulp van de CAPACITY-registratie konden ze met hun onderzoek al snel ‘meeliften’ in ziekenhuizen door heel Nederland. Neurologen bleken echter door de coronadrukte weinig tijd te hebben om mee te helpen aan de dataverzameling, zegt Algra. “Toen hebben we een groot deel van de deelnemende centra zelf maar bezocht.”

Meer infarcten op ic

Algra en Sluis bezochten zo ziekenhuizen uit alle regio’s van Nederland. Daar verzamelden ze informatie van ruim 2000 patiënten met een bewezen COVID-19-infectie, waarvan meer dan een kwart was opgenomen op de ic. 1,8 procent van alle patiënten maakte een herseninfarct door. Dat percentage was hoger bij patiënten op de ic: 2,7 procent. Ruim 71 procent van de patiënten met een herseninfarct raakte ernstig gehandicapt of overleed. Longembolieën komen vaker voor bij coronapatiënten (4,3 procent), met name bij diegenen die opgenomen waren op de ic (12,9 procent). Coronapatiënten met een herseninfarct hadden vaker een longembolie (21,1 procent) dan mensen zonder herseninfarct. 

“Gemiddeld gezien treedt een herseninfarct niet direct op na de infectie. Dat kan erop duiden dat een infarct een gevolg is van de immuunrespons die na de infectie optreedt”

Voorzichtig met conclusies

De onderzoekers zijn terughoudend bij het interpreteren van hun resultaten. “In de eerste plaats is dit een beschrijvend onderzoek”, zegt Algra. “Bovendien is er sprake van selectiebias: onze patiënten zijn ernstig ziek en liggen niet voor niets in het ziekenhuis. Maar sommige mensen zijn misschien wel nooit in het ziekenhuis geweest.” Het enige dat Algra en Sluis daarom kunnen concluderen is dat een herseninfarct bij deze patiëntengroep vaker voorkomt op de ic. Ruimte voor voorzichtige speculatie is er wel, denkt Algra. “Gemiddeld gezien treedt een herseninfarct niet direct op na de infectie. Dat kan erop duiden dat een infarct een gevolg is van de immuunrespons die na de infectie optreedt. Maar ook dat weten we niet zeker.”

Relatie longembolieën

Aanknopingspunten voor toekomstig onderzoek biedt het STROCORONA-onderzoek zeker, denken de onderzoekers. “Het is opvallend dat we een duidelijke relatie zien met het optreden van longembolieën: die traden vaker op bij patiënten met een herseninfarct”, zegt Algra. “Dat wijst mogelijk op een verhoogde stollingsneiging bij coronapatiënten. We kunnen op grond van onze resultaten niet zeggen wat kip of ei is, maar het kan richting geven voor vervolgonderzoek naar ziektemechanismen.”

“Het is logisch dat je als arts aan de bel trekt als je relatief jonge patiënten ziet doodgaan aan een herseninfarct na een COVID-infectie”

Toetsen

Algra en Sluis hopen met hun onderzoek een tegengewicht te bieden aan de paniek in het begin van de pandemie rond het ontstaan van herseninfarcten bij coronapatiënten. “Het is logisch dat je als arts aan de bel trekt als je relatief jonge patiënten ziet doodgaan aan een herseninfarct na een COVID-infectie.” Tijdens zo’n hectische periode als deze is volgens haar echter pas op de plaats belangrijk om dat gevoel te toetsen in een grotere patiëntenpopulatie. En van daaruit onderzoek op te starten naar causale verbanden en onderliggende ziektemechanismen. “De eerste stap is gewoon tellen van patiënten. Daarmee kom je al een heel eind.”


Referentie: Risk, clinical course and outcome of ischemic stroke in patients hospitalized with COVID-19: a multicenter cohort study

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Boek over veilige sedatie toepassen op de SEH moet angst wegnemen

Vier SEH-artsen schreven een boek over veilige sedatie op de SEH. Het is bedoeld als naslagwerk en cursusmateriaal, vertellen Mischa Veen en Daniëlle van Winden. “Uniek is dat de informatie ook gericht is op het voorkomen van traumatische ervaringen voor patiënten.”

‘Wij willen over twintig jaar ook nog huisarts zijn’

Ties Janssen vertelt over het manifest ‘De huisarts van morgen’, waarmee de Lovah de continuïteit van de huisartsenzorg wil veiligstellen. “Al jaren wordt er nagedacht over vergrijzing en personeelstekorten in de zorg, en nog steeds kabbelt het maar voort.”

Casus: 13-jarig meisje met een bloedende moedervlek

Een 13-jarig meisje komt op het spreekuur omdat ze sinds enkele dagen een bloedende moedervlek heeft. De moedervlek zit er al sinds enkele maanden en is snel gegroeid en ook wat boller geworden. Verder geen klachten zoals pijn of jeuk. Wat is uw diagnose?

‘Ik heb medewerkers meegenomen naar waar ze het best op hun plek zijn’

Op de afdeling waar Jacqueline Loonen leiding geeft staat ‘persoonsgericht’ centraal, zowel in de patiëntenzorg als in de organisatie. “De patiënt en zorgverlener zijn samen verantwoordelijk. Iedereen komt vanuit zijn of haar expertise met voorstellen tot verbetering.”

Casus: vrouw met verkoudheid en oorpijn

Patiënte zit verkouden tegenover u met oorpijn links. De verkoudheid bestaat sinds gisteren maar de oorpijn is vannacht begonnen. De otalgie is pijnlijker dan de pijn die zij heeft ervaren bij de bevalling van haar kinderen. Het gehoor is links mogelijk iets minder dan rechts. Zij heeft geen koorts. Wat is uw diagnose?

Mededingings­toezicht biedt veel ruimte voor samen­werking

In ons zorgstelsel is veel ruimte voor samenwerking en netwerkvorming, vertelt Marco Varkevisser. “Veel zorgaanbieders denken dat heel veel niet mag van de ACM, terwijl die de afgelopen jaren heeft laten zien dat er juist veel ruimte is voor samenwerking.”

‘Vergroot herken­baarheid anti­biotica’

Een betere herkenbaarheid van antibiotica kan leiden tot verstandiger gebruik en zo helpen in de strijd tegen de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie. Annelie Monnier en Heiman Wertheim vertellen over het ABACUS-project. “Resistentie kent geen grenzen.”

Medische hypnose: meer controle over je lijf en emoties

Kinderarts en hypnotherapeut Arine Vlieger vertelt over het gebruik van medische hypnose: “Als je de verwachtingen van de patiënt positief kan beïnvloeden dan heeft dat tevens effect op de behandeling. Taal is dan ook de basis van hypnose.”

Casus: vrouw met melaena, een steeds dikker wordende buik en een uitpuilende navel

Een vrouw wordt gepresenteerd op de Spoedeisende Hulp in verband met sinds 1 dag bestaande melaena. Daarnaast klaagt patiënte over een steeds dikker wordende buik, pijn in de rechter bovenbuik en een uitpuilende navel sinds 6 weken. Tevens zijn haar benen iets dikker geworden. Wat is uw diagnose?

In zes stappen afval op de OK reduceren

Roos Bleckman, Lukas Radema en hun collega’s van het OK Green Team bedachten een stappenplan om het afval op de OK de komende jaren met de helft te reduceren. “Het afdekmateriaal op de OK kon met maar liefst 20% gereduceerd kon worden.”


0
Laat een reactie achterx