DOQ

Meer aandacht voor serrated po­liepen kan het risico op darm­kanker ver­lagen

Het risico op metachrone darmkanker bij mensen met hoogrisico serrated poliepen is hoger dan verwacht. Dat concludeert arts-onderzoeker David van Toledo van het Amsterdam UMC op basis van data uit het Nederlandse bevolkingsonderzoek darmkanker. Hij analyseerde het risico op metachrone darmkanker voor verschillende soorten poliepen, waaronder hoogrisico adenomen, hoogrisico serrated poliepen en combinaties van beide. “Door meer aandacht te besteden aan serrated poliepen kunnen we het risico op darmkanker mogelijk verkleinen.”

David van Toledo bestudeerde de data van 253.833 mensen die tussen 2014 en 2020 een screeningscoloscopie ondergingen in het kader van het Nederlandse bevolkingsonderzoek darmkanker. Dit deed hij onder leiding van MDL-artsen Evelien Dekker en Joep IJspeert. Hij onderzocht het risico op metachrone darmkanker.1 Dat wil zeggen kanker die ontstaat nádat de poliepen tijdens de screeningscoloscopie verwijderd zijn. “Het is bekend dat, als iemand eenmaal een poliep heeft gehad, er makkelijk nieuwe poliepen kunnen ontstaan. Die kunnen op termijn weer leiden tot kanker. Ook kan er, als een poliep tijdens de screeningscoloscopie niet volledig verwijderd is, uit het achtergebleven weefsel alsnog kanker ontstaan.”

“De bijdrage van hoogrisico serrated poliepen aan metachrone darmkanker is groter dan verwacht.”

Arts-onderzoeker David van Toledo

Bijdrage groter dan verwacht

Van Toledo liet zien dat het risico op metachrone darmkanker het hoogst was bij mensen die, ten tijde van de screeningscoloscopie, een of meerdere hoogrisico serrated poliepen in de dikke darm hadden, al dan niet in combinatie met hoogrisico adenomen. De aanwezigheid van hoogrisico adenomen zónder hoogrisico serrated poliepen leidde niet tot een significant hoger risico op metachrone darmkanker. Ook deelnemers met enkel laagrisico poliepen hadden geen hoger risico op metachrone darmkanker dan deelnemers zonder poliepen.

“De bijdrage van hoogrisico serrated poliepen aan het ontstaan van metachrone darmkanker is groter dan we van tevoren hadden verwacht”, aldus Toledo. “Van hoogrisico adenomen is al heel lang bekend dat het hebben daarvan het risico op darmkanker verhoogt. Voor serrated poliepen werd lange tijd gedacht dat ze niet leidden tot darmkanker. Enkele decennia geleden verschenen de eerste studies die lieten zien dat ook deze poliepen een verhoogd risico geven. Maar tot nu toe zijn er nog maar weinig studies geweest die corrigeerden voor de aanwezigheid van verschillende soorten poliepen tegelijkertijd. Als je tijdens de screeningscoloscopie zowel hoogrisico adenomen als hoogrisico serrated poliepen vindt, moet je hier wel rekening mee houden bij je analyse. Je kunt het risico op darmkanker dan niet zomaar aan een van beide soorten toeschrijven.”

“Door artsen te trainen in het opsporen van serrated poliepen kun je het risico op metachrone darmkanker verlagen”

Zuivere inschatting

Van Toledo’s studie is een van de eerste die rekening houdt met verschillende soorten poliepen binnen één persoon. “Binnen het Nederlandse bevolkingsonderzoek darmkanker hebben we kwalitatief goede data om dit te onderzoeken. Dit komt allereerst doordat we alle poliepen die tijdens de screeningscoloscopie verwijderd worden nauwkeurig pathologisch onderzoeken en documenteren. Hierdoor weten we precies wat voor soort poliepen er bij een deelnemer zijn aangetroffen. Daarnaast moeten de MDL-artsen die deze screeningscoloscopieën uitvoeren voldoen aan strenge criteria. Zo moeten ze voldoen aan bepaalde eisen om de accreditatie te krijgen. Een van die eisen is bijvoorbeeld hoe goed zij in staat zijn om adenomen op te sporen. Dit meten we met behulp van hun adenoma detection rate (ADR). Hierdoor zijn ook de coloscopieën van hoge kwaliteit. Door de kwalitatief goede data in ons bevolkingsonderzoek kunnen we het risico op darmkanker voor de verschillende subtypen poliepen relatief zuiver inschatten.”

Meer aandacht voor serrated poliepen

Toledo en zijn collega’s vinden het belangrijk dat er meer aandacht komt voor serrated poliepen. Van Toledo: “Serrated poliepen zijn moeilijker te detecteren dan adenomen. Daarnaast zijn ze, mede doordat ze minder goed detecteerbaar zijn, ook lastiger te verwijderen. Tot slot is er minder kennis over dit soort poliepen dan over adenomen. Alles bij elkaar is meer onderzoek naar dit soort poliepen nodig én meer training van artsen in het opsporen en verwijderen ervan.”

“Dat een betere opsporing van serrated poliepen loont, blijkt uit een andere studie van onze onderzoeksgroep. Daarin laten we, ook op basis van data uit het bevolkingsonderzoek, zien dat MDL-artsen die heel goed zijn in het opsporen van serrated poliepen een lagere kans hebben dat bij de deelnemers die zij onderzochten, in de periode tussen de screening en de surveillance coloscopie, darmkanker ontdekt wordt.2 Het is dus zeker relevant om artsen hierin te trainen. Uiteindelijk verlaag je daarmee het risico van mensen om darmkanker te ontwikkelen.”

“Ik verwacht dat hoogrisico adenomen na langere periode ook een verhoogd risico zullen geven”

Ook adenomen goed blijven opvolgen

Van Toledo vond in zijn huidige onderzoek geen verhoogd risico op metachrone darmkanker bij deelnemers die alleen hoogrisico adenomen hadden, zonder hoogrisico serrated poliepen. Dit betekent echter niet dat hoogrisico adenomen géén verhoogd risico op darmkanker geven. ”De follow-upduur in onze studie was gemiddeld drie jaar na de screeningscoloscopie. Om een conclusie te trekken over het risico van hoogrisico adenomen op het ontstaan van metachrone darmkanker willen we de analyses herhalen na een periode van tien jaar follow-up. Ik verwacht dat hoogrisico adenomen, na die langere periode, ook een verhoogd risico zullen geven. Het is en blijft dus belangrijk om ook mensen met dit soort poliepen goed op te volgen.”

Referenties:

1. Van Toledo DEFWM, IJspeert JEG, Spaander MCW, et al. Colorectal cancer risk after removal of polyps in fecal immunochemical test based screening. EClinicalMedicine. 2023 Jul 5;61:102066.
2. Van Toledo DEFWM, IJspeert JEG, Bossuyt PMM, et al. Serrated polyp detection and risk of interval post-colonoscopy colorectal cancer: a population-based study. Lancet Gastroenterol Hepatol. 2022;7(8):747-754.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?

‘We willen de maatschappij met de gezond­heids­zorg verbinden’

Huisarts Bernard Leenstra wil dat álle Nederlanders goed leren handelen in levensbedreigende situaties. Met zijn initiatief Schok & Pomp biedt hij leuke en tijdbesparende cursussen in levensreddend handelen en probeert hij maatschappij en gezondheidszorg te verbinden.

Trends in brandwonden bij kinderen

Zijn er meer brandwonden bij kinderen, of worden ze sneller doorverwezen? Arts-onderzoeker Frederique Kemme en chirurg Annebeth de Vries volgden de cijfers. “Er komen meer kinderen naar het brandwondencentrum.”

Veel kanker in de toekomst door CT-scans

Een recente analyse wijst op tienduizenden toekomstige kankergevallen door CT-scans. Cardio-thoracaal radioloog Firdaus Mohamed Hoesein pleit voor zorgvuldig gebruik: “Alleen als het écht nodig is en met een zo laag mogelijke dosis.”

‘Zorg dat de digitale weg niet de enige ingang naar de maatschap­pij wordt’

Steeds vaker gaat zorg via de digitale weg. Nicole Goedhart onderzoekt de toegankelijkheid van de (online) samenleving en geeft tips hoe de zorgverlener de zorg toegankelijk voor iedereen houdt. “Een afstand tot de online wereld kan gezondheidsverschillen vergroten.”