Op zoek naar een nieuwe gouden standaard

Een betere voorbereiding op en begeleiding tijdens de bypassoperatie, meer zekerheid over waar vernauwingen zitten, en vooral: betere patiëntuitkomsten. Het zijn de gehoopte voordelen van een 3D-virtual reality (3D/VR)-beoordeling van vernauwingen in de kransslagaders. Sulayman el Mathari, arts-onderzoeker in het Amsterdam UMC, en Jolanda Kluin, hartchirurg en hoogleraar Cardiothoracale chirurgie in het Erasmus MC, doen er onderzoek naar. 19 april 2024 presenteren zij hun bevindingen op de European Association for Cardio-Thoracic Surgery Innovation Summit (EACTS) in Parijs.

Coronaire angiografie, het is al zestig jaar de gouden standaard om vernauwingen in de kransslagader te beoordelen. Dat is best gek. Want deze beoordeling vindt plaats op basis van tweedimensionale beelden in zwart-wit, en met eyeballing, ofwel een subjectieve beoordeling met het blote oog door de hartchirurg. Jolanda Kluin: “De hartchirurg maakt in zijn hoofd als het ware een driedimensionaal plaatje van de zwart-witte 2D-beelden van het coronair angiogram. Dat gaat meestal goed, zeker als de vernauwingen duidelijk zijn, maar er zijn ook grensgevallen waarbij een extra beoordeling, bijvoorbeeld met aanvullende metingen, noodzakelijk is.”

Minimaal invasieve chirurgie

Kluin verbaast zich erover dat hartchirurgen deze techniek al zolang op dezelfde manier uitvoeren bij bypassoperaties, de meest voorkomende operaties in de hartchirurgie. “We beschikken intussen over zoveel nieuwe technieken. Bovendien gaan we van openhartoperaties, waarbij je het hele hart ziet en niet per se 3D/VR-opnames nodig hebt, steeds vaker over naar minimaal invasieve chirurgie. Dan zie je het hele hart niet meer en is het fijn als je van tevoren met 3D/VR de operatie al kunt simuleren. Je kunt dan bijvoorbeeld intekenen waar de vernauwingen zitten, waar de bypasses moeten komen en wat de lengte van deze bypasses moeten zijn. Voor ervaren hartchirurgen is dat misschien minder nodig, omdat zij al vertrouwd zijn met de oude procedure. Maar jonge hartchirurgen en chirurgen in opleiding kunnen zich zekerder voelen als ze een bypassoperatie op deze manier kunnen voorbereiden.”   

Prototype

Het 3D/VR-model dat El Mathari en Kluin hiervoor hebben ontwikkeld, is nog een prototype, benadrukt El Mathari. “Het prototype houdt in dat we coronaire beelden van een patiënt die gemaakt zijn met een CT-scan kunnen omzetten naar 3D-beelden in Extended Reality (ER). We kunnen het prototype nog niet toepassen in de klinische praktijk. Daarvoor is eerst een klinische trial nodig waarbij we hartchirurgen een beoordeling laten doen van kransslagvernauwingen op basis van angiogrammen, de huidige gouden standaard, versus een beoordeling op basis van angiogrammen plus CT-scans met 3D/VR-imaging van de kransslagaders. We hopen te kunnen aantonen dat dat laatste van meerwaarde is. Bijvoorbeeld in de mate waarin hartchirurgen zich zekerder voelen tijdens de operatie, of door hopelijk betere patiëntuitkomsten.”

CLEAR-CAD studie

Voor het zover is moeten er nog meerdere uitdagingen overwonnen worden, vervolgt El Mathari, die in 2025 promoveert op moderne beeldvorming in de hartchirurgie, met Kluin als promotor. “De belangrijkste is of we kunnen aantonen dat CT-scans net zo goed vernauwingen aan het licht brengen als angiogrammen. Momenteel loopt er een andere studie, de CLEAR-CAD studie, die dit onderzoekt. De uitkomsten van die studie zijn voor ons belangrijk omdat CT-scans het fundament vormen van ons 3D/VR-model. We hopen dus dat deze uitkomsten spoedig gepubliceerd worden.”

“Gaat deze nieuwe techniek patiëntuitkomsten verbeteren?”

Sulayman el Mathari

Hoopvolle eerste stap

Mochten die uitkomsten gunstig zijn, dan is het tijd voor de volgende stap, het meetbaar maken wat de toegevoegde waarde is van deze techniek. El Mathari: “Dat kan door hartchirurgen te vragen of ze dit een prettige techniek vinden om mee te werken. Daarna willen we focussen op meer objectieve uitkomstmaten. Denk aan: gaat deze nieuwe techniek de operatieduur verkorten, kunnen we er opnames mee voorkomen en vooral: kunnen we hiermee patiëntuitkomsten verbeteren? Dat zijn allemaal vragen voor vervolgonderzoek, maar we hopen met dit prototype een eerste stap te hebben gezet op weg naar 3D/VR-beoordelingen van vernauwingen in de kransslagader.”  

Lees meer over: