DOQ

Anios interne geneeskunde Scheres: ‘Eerste bouwsteen voor voorspellers veneuze trombose bij vrouwen’

Vrouwen met zwangerschapshypertensie of -vergiftiging lopen zowel op de korte als lange termijn een verhoogd risico veneuze trombose te ontwikkelen. Anios interne geneeskunde Luuk Scheres ontdekte dit tijdens zijn door de Hartstichting gesubsidieerde promotieonderzoek aan het Amsterdam UMC en LUMC. “Hiermee hebben we een eerste bouwsteen voor een model om te voorspellen welke vrouwen wel en niet een hogere kans maken en wie dus mogelijk wel en niet preventief bloedverdunners moeten gebruiken tegen veneuze trombose.”

Een unieke dataset. Daar mag met recht van worden gesproken bij het promotieonderzoek van anios interne geneeskunde Luuk Scheres (in februari begint hij aan de opleiding tot internist in het Radboudumc). Hij koppelde de zwangerschapsgegevens van twee miljoen Nederlandse vrouwen aan data van – op één na – alle trombosediensten.

Anios interne geneeskunde Luuk Scheres

Data van twee miljoen vrouwen

Hij vertelt: “Perined, dat de geboortezorg in Nederland ondersteunt, houdt de gegevens bij van zwangere vrouwen. Via deze weg kreeg ik de beschikking over de data van twee miljoen vrouwen, verzameld in een periode van dertien jaar. Die heb ik gelegd naast de gegevens van trombosediensten. De diensten registreren of iemand bloedverdunners gebruikt en, zo ja, waarom dit gebeurt: vanwege veneuze trombose of boezemfibrilleren. Veneuze trombose was relevant voor mijn studie.”

“We willen weten wie een verhoogd risico lopen en gebaat zijn bij bloedverdunners, maar tegelijkertijd ook wie een verlaagde kans hebben en veilig niet-behandeld kunnen worden”

Gerichte inzet bloedverdunners

Scheres’ promotieonderzoek was gericht op sekse-specifieke mechanismen en vrouwspecifieke risico- en managementmodellen bij trombose. “Weten we eenmaal dat iemand trombose heeft, dan zijn de behandelmogelijkheden heel goed”, zegt hij. “Maar liever zouden we natuurlijk trombose willen voorkómen. Dat is mogelijk met bloedverdunners. Het is wel zaak deze zo gericht mogelijk in te zetten. Als je iedereen bloedverdunners geeft, lopen meer mensen risico op complicaties, zoals bloedingen. Dit nadeel weegt niet op tegen het aantal tromboses dat zou worden voorkomen. We willen dus weten wie een verhoogd risico lopen en gebaat zijn bij bloedverdunners, maar tegelijkertijd moet bekend zijn wie een verlaagde kans hebben en veilig niet-behandeld kunnen worden.”

Kinderschoenen

Op het vlak van arteriële trombose zijn volgens Scheres veel voorspelmodellen, zowel voor mannen als vrouwen. Bij veneuze trombose staat het verschijnsel nog in de kinderschoenen. “Wij willen dit graag veranderen. Veneuze trombose komt veel voor, vooral bij vrouwen in de fertiele levensfase, méér dan bij mannen van diezelfde leeftijd. Het verschil wordt deels verklaard door de invloed van vrouwelijke hormonen, onder meer tijdens de zwangerschap, en gebruik van de anticonceptiepil.”

Ook na de zwangerschap

Vanuit deze wetenschap probeerde Scheres een verband te leggen tussen aandoeningen tijdens de zwangerschap en veneuze trombose gedurende of na deze periode. “Het ging om zwangerschapshypertensie en pre-eclampsie”, vertelt hij. “Bij het laatste is zowel sprake van hypertensie als eiwitverlies in de urine. We vonden twee keer een verband, met hierbij de nuance dat de relatie tussen zwangerschapshypertensie en veneuze trombose minder sterk is dan die tussen pre-eclampsie en veneuze trombose. De verbanden gelden zowel voor de lange als korte termijn. Dus hoewel een vrouw na de zwangerschap geen pre-eclampsie of hoge bloeddruk meer heeft, kan zij ook dan nog een hoger risico lopen op veneuze trombose.”

“Dus hoewel een vrouw na de zwangerschap geen pre-eclampsie of hoge bloeddruk meer heeft, kan zij ook dan nog een hoger risico lopen op veneuze trombose”

Bredere basis

Wat is de waarde van deze inzichten? Kunnen ze al leiden tot klinische verbeteringen? Zover is het nog niet, zegt Scheres. “Er is meer onderzoek nodig naar de onderliggende mechanismen van de gevonden verbanden. Spelen bijvoorbeeld ook leefstijlfactoren een rol, zoals roken of een hoog BMI? Zijn er wellicht endothele oorzaken? De antwoorden op deze vragen kunnen ook bijdragen aan een voorspelmodel voor veneuze trombose bij vrouwen. De bouwsteen die mijn onderzoek heeft opgeleverd, biedt geen brede basis voor een voorspelmodel. Zo’n model zal moeten bestaan uit een combinatie van bouwstenen.”


Hier is het proefschrift van anios Luuk Scheres te vinden.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?