DOQ

Kans op artrose verhoogd door vitamine K-antagonisten

Langdurig gebruik van vitamine K-antagonisten – antitrombotica – verhoogt de kans op het ontstaan van artrose, ontdekten onderzoekers van het Erasmus MC in Rotterdam. Zij willen nu uitzoeken of vitamine K-suppletie een effectieve (en zeer goedkope) vorm van preventie tegen artrose is.

Zij was helemaal niet op zoek naar omgevingsfactoren, bijvoorbeeld medicijngebruik, die van invloed zijn op de kans om artrose te ontwikkelen, vertelt bioloog dr. Cindy Boer. “Mijn promotieonderzoek was juist gericht op het vinden van genetische factoren die van invloed zijn op de kans artrose te ontwikkelen.” Door DNA-profielen van ruim 12.000 deelnemers aan de ERGO-studie met elkaar te vergelijken, stuitten zij en haar promotor Joyce van Meurs op het gen MGP. Boer: “Mensen die een bepaalde variant van dit gen dragen, blijken een verhoogde kans te hebben op het ontwikkelen van handartrose. De variant leidt tot een verminderde expressie van het gen, dus minder aanmaak van het eiwit MGP, wat staat voor matrix Gla protein.”

Calcificatie

“Het volgende dat je dan wilt weten, is wat de functie van MGP is”, vult Van Meurs aan. “Daarbij kwamen we erachter dat MGP de calcificatie remt van zachte weefsels, zoals kraakbeen maar ook bloedvatwanden. Dat past natuurlijk mooi bij de relatie die we vonden met een verhoogde kans op artrose indien de aanmaak van MGP als gevolg van een genetische variant is verminderd.” Boer: “En het werd nog interessanter toen we erachter kwamen dat MGP zijn werk alleen goed kan doen als vitamine K het MGP-molecuul activeert.”

“Medicijnen die de werking van vitamine K tegengaan – de vitamine K-antagonisten – zijn al sinds halverwege de vorige eeuw in gebruik als bloedverdunner om trombose te voorkomen”

dr. Cindy Boer
dr. Cindy Boer

Vitamine K-antagonisten

Dat inzicht was het bruggetje naar het onderzoek van Boer en Van Meurs naar de relatie tussen het artrose en het gebruik van vitamine K-antagonisten. Boer: “Vitamine K is vooral bekend vanwege zijn functie in de bloedstolling. Medicijnen die de werking van vitamine K tegengaan, zogeheten vitamine K-antagonisten, zijn al sinds halverwege de vorige eeuw in gebruik als bloedverdunner om trombose te voorkomen. Nu we wisten dat vitamine K via het activeren van MGP ook gerelateerd is aan artrose, werd het interessant om na te gaan in hoeverre langdurig gebruik van vitamine K-antagonisten een risicofactor is voor het ontstaan van artrose. Een hypothese die ook al voorzichtig bij me was opgekomen naar aanleiding van een verhaal van een kennis. Haar moeder die al sinds haar dertigste een vitamine K-antagonist gebruikte, had op haar vijftigste al zodanige artrose dat ze twee kunstheupen kreeg.”

“Bij mensen die een vitamine K-antagonist gebruikten was de kans om artrose te ontwikkelen gedurende de looptijd van het onderzoek 2,5 maal hoger”

dr. Joyce van Meurs

Meer kans op artrose

“Om hier meer inzicht in te krijgen zijn we dieper in de data van de ERGO studie gedoken”, vertelt Van Meurs. “In die studie zijn namelijk ook gegevens verzameld over het medicijngebruik van de deelnemers. Op basis daarvan konden we vaststellen dat bij mensen die een vitamine K-antagonist gebruikten de kans om artrose te ontwikkelen gedurende de looptijd van het onderzoek 2,5 maal hoger was dan bij even oude mensen die geen vitamine K-antagonist gebruikten.” Boer: “Hadden mensen een genetische variant van het MGP, die voorkomt bij ongeveer een kwart van de bevolking, èn gebruikten zij een vitamine K-antagonist, dan was het risico op het krijgen van artrose zelfs verviervoudigd. En bij mensen die al artrose hadden bij de start van het onderzoek verliep de progressie van de artrose bovendien sneller als zij ook een vitamine K-antagonist gebruikten.”

dr. Joyce van Meurs

Niet bij gebruik DOACs

Boer voerde vervolgens samen met onderzoekers uit Boston een aanvullende studie uit. Zij wilde kunnen uitsluiten dat het verhoogde risico op artrose bij de gebruikers van een vitamine K-antagonist (mede) veroorzaakt wordt door de onderliggende ziekte die leidde tot het gebruik van de vitamine K-antagonist. “We vergeleken het artrose-risico van twee soorten bloedverdunners: vitamine K-antagonist en DOACs, bloedverdunners met een ander werkingsmechanisme. Daarbij zagen we alleen een verhoogd risico bij het gebruik van een vitamine K-antagonist.”

Dagelijkse praktijk

Op grond van hun bevindingen trekken Boer en Van Meurs twee lessen voor de dagelijkse praktijk. Van Meurs: “Het lijkt ons zinnig dat mensen die een bloedverdunner moeten gaan slikken en die al een verhoogd risico hebben op artrose, bijvoorbeeld vanwege hun leeftijd, geen vitamine K-antagonist gaan gebruiken, maar een DOAC. Ondanks de hogere kosten van de DOAC.”

“Artrose is over een paar jaar de meest voorkomende chronische aandoening in Nederland. Door de immobiliteit die ermee gepaard gaat, leidt deze ook tot een verhoogd cardiovasculair risico”

dr. Joyce van Meurs

Preventie van artrose

“Daarnaast hebben deze bevindingen bij ons de vraag opgeroepen in hoeverre het toedienen van extra vitamine K het ontstaan van artrose kan voorkomen”, vult Boer aan. “Mede doordat inmiddels bekend is dat er bij veel ouderen sprake is van lichte, subklinische vitamine K-deficiëntie. Wij zijn nu druk bezig financiering te verkrijgen voor een gerandomiseerde studie die moet uitwijzen of vitamine K-suppletie bij ouderen inderdaad de kans op het ontwikkelen van artrose kan verminderen.” Van Meurs: “Artrose is over een paar jaar de meest voorkomende chronische aandoening in Nederland. Door de immobiliteit die ermee gepaard gaat, leidt deze ook tot een verhoogd cardiovasculair risico. Als we dit zouden kunnen voorkomen met zo iets simpels en goedkoops als vitamine K, kunnen we een grote klapper maken op het gebied van de preventieve gezondheidszorg.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Boek over veilige sedatie toepassen op de SEH moet angst wegnemen

Vier SEH-artsen schreven een boek over veilige sedatie op de SEH. Het is bedoeld als naslagwerk en cursusmateriaal, vertellen Mischa Veen en Daniëlle van Winden. “Uniek is dat de informatie ook gericht is op het voorkomen van traumatische ervaringen voor patiënten.”

‘Wij willen over twintig jaar ook nog huisarts zijn’

Ties Janssen vertelt over het manifest ‘De huisarts van morgen’, waarmee de Lovah de continuïteit van de huisartsenzorg wil veiligstellen. “Al jaren wordt er nagedacht over vergrijzing en personeelstekorten in de zorg, en nog steeds kabbelt het maar voort.”

Casus: 13-jarig meisje met een bloedende moedervlek

Een 13-jarig meisje komt op het spreekuur omdat ze sinds enkele dagen een bloedende moedervlek heeft. De moedervlek zit er al sinds enkele maanden en is snel gegroeid en ook wat boller geworden. Verder geen klachten zoals pijn of jeuk. Wat is uw diagnose?

‘Ik heb medewerkers meegenomen naar waar ze het best op hun plek zijn’

Op de afdeling waar Jacqueline Loonen leiding geeft staat ‘persoonsgericht’ centraal, zowel in de patiëntenzorg als in de organisatie. “De patiënt en zorgverlener zijn samen verantwoordelijk. Iedereen komt vanuit zijn of haar expertise met voorstellen tot verbetering.”

Casus: vrouw met verkoudheid en oorpijn

Patiënte zit verkouden tegenover u met oorpijn links. De verkoudheid bestaat sinds gisteren maar de oorpijn is vannacht begonnen. De otalgie is pijnlijker dan de pijn die zij heeft ervaren bij de bevalling van haar kinderen. Het gehoor is links mogelijk iets minder dan rechts. Zij heeft geen koorts. Wat is uw diagnose?

Mededingings­toezicht biedt veel ruimte voor samen­werking

In ons zorgstelsel is veel ruimte voor samenwerking en netwerkvorming, vertelt Marco Varkevisser. “Veel zorgaanbieders denken dat heel veel niet mag van de ACM, terwijl die de afgelopen jaren heeft laten zien dat er juist veel ruimte is voor samenwerking.”

‘Vergroot herken­baarheid anti­biotica’

Een betere herkenbaarheid van antibiotica kan leiden tot verstandiger gebruik en zo helpen in de strijd tegen de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie. Annelie Monnier en Heiman Wertheim vertellen over het ABACUS-project. “Resistentie kent geen grenzen.”

Medische hypnose: meer controle over je lijf en emoties

Kinderarts en hypnotherapeut Arine Vlieger vertelt over het gebruik van medische hypnose: “Als je de verwachtingen van de patiënt positief kan beïnvloeden dan heeft dat tevens effect op de behandeling. Taal is dan ook de basis van hypnose.”

Casus: vrouw met melaena, een steeds dikker wordende buik en een uitpuilende navel

Een vrouw wordt gepresenteerd op de Spoedeisende Hulp in verband met sinds 1 dag bestaande melaena. Daarnaast klaagt patiënte over een steeds dikker wordende buik, pijn in de rechter bovenbuik en een uitpuilende navel sinds 6 weken. Tevens zijn haar benen iets dikker geworden. Wat is uw diagnose?

In zes stappen afval op de OK reduceren

Roos Bleckman, Lukas Radema en hun collega’s van het OK Green Team bedachten een stappenplan om het afval op de OK de komende jaren met de helft te reduceren. “Het afdekmateriaal op de OK kon met maar liefst 20% gereduceerd kon worden.”


0
Laat een reactie achterx