DOQ

Meer begrip en aandacht voor mantelzorg in de laatste levensfase

Onderzoeker Maaike Haan (Radboudumc) en tekenaars Melanie Kranenburg en Niek van Ooijen hebben de graphic novel ‘Naasten’ gemaakt. Dit beeldverhaal gaat over de grote impact die het heeft om te zorgen voor een naaste in de laatste levensfase. Afwisselend volg je het beeldverhaal van Geert die zorgt voor zijn vrouw met uitgezaaide kanker en Eva die zorgt voor haar vader met COPD. Doordat de plaatjes de verhalen vertellen, met gebruik van weinig woorden, komt dit des te indringender over.

De graphic novel, die onderdeel is van het door ZonMw gesubsidieerde project ‘De mantel der liefde’, beoogt om mantelzorg meer zichtbaar en beter bespreekbaar te maken. Ook voor artsen (in opleiding) en overige zorgprofessionals kunnen de beeldverhalen veel herkenning oproepen, en wellicht aanleiding vormen om (meer) oog te hebben voor mantelzorgers die een patiënt in de palliatieve fase ondersteunen.

Uit: graphic novel ‘Naasten’ (2019) – © Melanie Kranenburg, Niek van Ooijen en Maaike Haan

Confronterend

In het boek wordt afwisselend Geert gevolgd die zorgt voor zijn vrouw met uitgezaaide kanker en Eva die zorgt voor haar vader met COPD. De verhalen van Geert en Eva geven een idee van hoe het kan zijn om te zorgen voor iemand in de laatste levensfase. Hoe ingewikkeld en confronterend het soms kan zijn, hoeveel druk het kan geven om voor de laatste keer het goede te doen voor de ander – maar ook hoe liefdevol, mooi en dankbaar dit zorgen kan zijn.

Interviewonderzoek

Met het onderzoeksproject wordt geprobeerd de mantelzorg in de laatste levensfase letterlijk zichtbaar maken. Wat betekent het voor mensen om zorg te geven aan iemand dichtbij? En hoe helpt kunst om daarover in gesprek te gaan? Gebaseerd op interviewonderzoek is daarom de graphic novel ‘Naasten’ ontwikkeld. Met dit boek, maar ook via trainingen en exposities, hopen de onderzoekers meer zichtbaar en bespreekbaar te maken wat het voor mantelzorgers kan betekenen om te zorgen voor een ernstig zieke naaste.

Uit: graphic novel ‘Naasten’ (2019) – © Melanie Kranenburg, Niek van Ooijen en Maaike Haan

Fictieve verhalen

Het boek is gebaseerd op uitgebreid onderzoek (interviews). Via de interviews is een beeld verkregen van mantelzorg rondom het levenseinde. Tussen 2017 en 2019 sprak onderzoeker in opleiding Maaike Haan met mensen die allemaal te maken hadden met zorg vóór of ván hun naaste. Ook sprak Maaike met mensen die wisten dat ze binnenkort zouden komen te overlijden. Mensen met kanker, COPD, hartfalen of andere aandoeningen. Op basis van het interviewonderzoek werkten tekenaars Melanie Kranenburg en Niek van Ooijen, samen met Maaike Haan, twee fictieve verhalen uit tot de graphic novel.


Klik hier voor een uitgebreidere preview van de graphic novel.

Het boek ‘Naasten’ is verkrijgbaar bij Bol.com, in de reguliere boekhandel en via de website van de Vlaamse uitgeverij Oogachtend.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?