DOQ

Meer begrip en aandacht voor mantelzorg in de laatste levensfase

Onderzoeker Maaike Haan (Radboudumc) en tekenaars Melanie Kranenburg en Niek van Ooijen hebben de graphic novel ‘Naasten’ gemaakt. Dit beeldverhaal gaat over de grote impact die het heeft om te zorgen voor een naaste in de laatste levensfase. Afwisselend volg je het beeldverhaal van Geert die zorgt voor zijn vrouw met uitgezaaide kanker en Eva die zorgt voor haar vader met COPD. Doordat de plaatjes de verhalen vertellen, met gebruik van weinig woorden, komt dit des te indringender over.

De graphic novel, die onderdeel is van het door ZonMw gesubsidieerde project ‘De mantel der liefde’, beoogt om mantelzorg meer zichtbaar en beter bespreekbaar te maken. Ook voor artsen (in opleiding) en overige zorgprofessionals kunnen de beeldverhalen veel herkenning oproepen, en wellicht aanleiding vormen om (meer) oog te hebben voor mantelzorgers die een patiënt in de palliatieve fase ondersteunen.

Uit: graphic novel ‘Naasten’ (2019) – © Melanie Kranenburg, Niek van Ooijen en Maaike Haan

Confronterend

In het boek wordt afwisselend Geert gevolgd die zorgt voor zijn vrouw met uitgezaaide kanker en Eva die zorgt voor haar vader met COPD. De verhalen van Geert en Eva geven een idee van hoe het kan zijn om te zorgen voor iemand in de laatste levensfase. Hoe ingewikkeld en confronterend het soms kan zijn, hoeveel druk het kan geven om voor de laatste keer het goede te doen voor de ander – maar ook hoe liefdevol, mooi en dankbaar dit zorgen kan zijn.

Interviewonderzoek

Met het onderzoeksproject wordt geprobeerd de mantelzorg in de laatste levensfase letterlijk zichtbaar maken. Wat betekent het voor mensen om zorg te geven aan iemand dichtbij? En hoe helpt kunst om daarover in gesprek te gaan? Gebaseerd op interviewonderzoek is daarom de graphic novel ‘Naasten’ ontwikkeld. Met dit boek, maar ook via trainingen en exposities, hopen de onderzoekers meer zichtbaar en bespreekbaar te maken wat het voor mantelzorgers kan betekenen om te zorgen voor een ernstig zieke naaste.

Uit: graphic novel ‘Naasten’ (2019) – © Melanie Kranenburg, Niek van Ooijen en Maaike Haan

Fictieve verhalen

Het boek is gebaseerd op uitgebreid onderzoek (interviews). Via de interviews is een beeld verkregen van mantelzorg rondom het levenseinde. Tussen 2017 en 2019 sprak onderzoeker in opleiding Maaike Haan met mensen die allemaal te maken hadden met zorg vóór of ván hun naaste. Ook sprak Maaike met mensen die wisten dat ze binnenkort zouden komen te overlijden. Mensen met kanker, COPD, hartfalen of andere aandoeningen. Op basis van het interviewonderzoek werkten tekenaars Melanie Kranenburg en Niek van Ooijen, samen met Maaike Haan, twee fictieve verhalen uit tot de graphic novel.


Klik hier voor een uitgebreidere preview van de graphic novel.

Het boek ‘Naasten’ is verkrijgbaar bij Bol.com, in de reguliere boekhandel en via de website van de Vlaamse uitgeverij Oogachtend.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”