DOQ

Hoogleraar neurologie prof. Wermer: ‘Kijk bij vrouwen verder dan klassieke risicofactoren voor beroerte’

Dat vrouwen specifieke risicofactoren hebben voor een hartinfarct, is inmiddels breed bekend in medische kringen. Dat hetzelfde geldt met het oog op bijvoorbeeld een herseninfarct of -bloeding, weten minder artsen. Hoogleraar neurologie prof. Marieke Wermer vertelt dat de grootste gezondheidswinst valt te behalen met primaire preventie, meestal bij de huisarts. “Zie je als arts bijvoorbeeld een vrouw van veertig met migraine? Of weet je dat zij zwangerschapsvergiftiging heeft gehad? Controleer dan regelmatig de bloeddruk om erger te voorkomen.”

Vrouwen met migraine met aura lopen een groter risico op een hersenbloeding of -infarct dan seksegenoten zonder deze ziekte. Bij mannen met migraine bestaat dit verband niet. Ook vrouwen die zijn getroffen door zwangerschapsvergiftiging, hebben op latere leeftijd een verhoogde kans op een beroerte. Als beide risicofactoren voorkomen, versterken ze elkaar mogelijk nog verder, zeker in combinatie met klassieke risicofactoren zoals roken.

dr Marieke Wermer-neurologie-Katwijkse ziekte

 

Risicofactoren beroerte bij vrouwen

Zie hier onderzoeksresultaten die mede tot stand zijn gekomen dankzij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Prof. Marieke Wermer werd er eerder dit jaar benoemd tot hoogleraar neurologie, in het bijzonder neurovasculaire aandoeningen. Haar leerstoel omvat onder meer het thema ‘vrouwspecifieke risicofactoren voor een beroerte’.

Niet alleen roken en overgewicht

“Het is belangrijk dat artsen bij vrouwen verder kijken dan naar de klassieke risicofactoren voor een herseninfarct of -bloeding, zoals roken en overgewicht”, zegt Wermer. “Zie je als huisarts bijvoorbeeld een vrouw van veertig met migraine? Of weet je dat zij zwangerschapsvergiftiging heeft gehad? Controleer dan regelmatig de bloeddruk om erger te voorkomen. Voor neurologen is het ook nuttig inzicht te hebben in vrouwspecifieke risicofactoren zoals migraine en zwangerschapsvergiftiging. Dit helpt je bij de uitleg aan de patiënt over de oorzaken van de herseninfarct of -bloeding.”

Kwetsbare bloedvaten

Wermer hoopt in de komende jaren een helderder beeld te krijgen van specifieke vrouwelijke risicofactoren en hoe deze – mede – kunnen bijdragen aan een beroerte. Zij vermoedt bijvoorbeeld dat het vrouwelijke hormoonsysteem en stollingssysteem gezamenlijk de bloedvaten kwetsbaarder maken.

“Samen met onderzoekers van het Erasmus MC gaan we het verschil bestuderen tussen vrouwelijke en mannelijke bloedvaten die bijvoorbeeld zijn weggenomen tijdens neurochirurgische ingrepen. En binnen de Universiteit Twente is een vaatwandmodel ontwikkeld waarmee we de bloeddoorstroming kunnen bekijken. In welk opzicht wijkt die bijvoorbeeld af bij vrouwen met migraine?”

Schade vergroten

De hoogleraar en haar groep streven ook naar verbeteringen voor beide seksen. Een voorbeeld? Een overeenkomst tussen mensen die een migraineaanval krijgen en niet-migrainepatiënten die worden overvallen door een beroerte, is dat er golven van ontladingen over de hersenen ontstaan, ofwel spreading depolarisations. Het verschil is dat deze golven onschuldig zijn bij mensen met migraine, maar de schade kunnen vergroten bij degenen die een beroerte hebben gekregen.

Ideale scenario

“Bij migraine is gebleken dat een prikkeling van een van de hersenzenuwen, de nervus vagus, een gunstig effect heeft”, zegt ze. “We plaatsen tegen de hals een apparaatje dat elektrische signalen afgeeft. Vanwege deze positieve uitwerking gaan we ook onderzoeken of nervus vagus stimulatie de schade kan verminderen in de eerste dagen na een beroerte. Wij hopen dat de stimulatie de spreading depolarisations verhindert. In het ideale scenario kan dit dan een nieuwe behandeling zijn voor herseninfarcten.”

App huisartsen

Terug naar specifieke risicofactoren voor vrouwen: LUMC wil een app ontwikkelen die aan huisartsen meldt wat in de vroege fase verhoogde beroerterisico’s zijn bij een vrouw. Wermer: “We maken hiervoor gebruik van STIZOM: een database met de zorggegevens van twee miljoen Nederlanders die de huisarts hebben bezocht. Zo kunnen we bijvoorbeeld – bovenop de klassieke risicofactoren – nieuwe risicofactoren onderzoeken van vrouwen die naar de huisarts zijn gegaan en later in hun leven een beroerte hebben gekregen. Het doel is verbanden te vinden en die in een app te verwerken voor huisartsen. Zo van: huisarts, als een vrouw tussen de dertig en vijftig jaar zich meldt met deze risicofactoren voor een beroerte, dan is extra aandacht nodig. Ik hoop dat de app er over vijf jaar is.”

 

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”