DOQ

Hoogleraar neurologie prof. Wermer: ‘Kijk bij vrouwen verder dan klassieke risicofactoren voor beroerte’

Dat vrouwen specifieke risicofactoren hebben voor een hartinfarct, is inmiddels breed bekend in medische kringen. Dat hetzelfde geldt met het oog op bijvoorbeeld een herseninfarct of -bloeding, weten minder artsen. Hoogleraar neurologie prof. Marieke Wermer vertelt dat de grootste gezondheidswinst valt te behalen met primaire preventie, meestal bij de huisarts. “Zie je als arts bijvoorbeeld een vrouw van veertig met migraine? Of weet je dat zij zwangerschapsvergiftiging heeft gehad? Controleer dan regelmatig de bloeddruk om erger te voorkomen.”

Vrouwen met migraine met aura lopen een groter risico op een hersenbloeding of -infarct dan seksegenoten zonder deze ziekte. Bij mannen met migraine bestaat dit verband niet. Ook vrouwen die zijn getroffen door zwangerschapsvergiftiging, hebben op latere leeftijd een verhoogde kans op een beroerte. Als beide risicofactoren voorkomen, versterken ze elkaar mogelijk nog verder, zeker in combinatie met klassieke risicofactoren zoals roken.

dr Marieke Wermer-neurologie-Katwijkse ziekte

 

Risicofactoren beroerte bij vrouwen

Zie hier onderzoeksresultaten die mede tot stand zijn gekomen dankzij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Prof. Marieke Wermer werd er eerder dit jaar benoemd tot hoogleraar neurologie, in het bijzonder neurovasculaire aandoeningen. Haar leerstoel omvat onder meer het thema ‘vrouwspecifieke risicofactoren voor een beroerte’.

Niet alleen roken en overgewicht

“Het is belangrijk dat artsen bij vrouwen verder kijken dan naar de klassieke risicofactoren voor een herseninfarct of -bloeding, zoals roken en overgewicht”, zegt Wermer. “Zie je als huisarts bijvoorbeeld een vrouw van veertig met migraine? Of weet je dat zij zwangerschapsvergiftiging heeft gehad? Controleer dan regelmatig de bloeddruk om erger te voorkomen. Voor neurologen is het ook nuttig inzicht te hebben in vrouwspecifieke risicofactoren zoals migraine en zwangerschapsvergiftiging. Dit helpt je bij de uitleg aan de patiënt over de oorzaken van de herseninfarct of -bloeding.”

Kwetsbare bloedvaten

Wermer hoopt in de komende jaren een helderder beeld te krijgen van specifieke vrouwelijke risicofactoren en hoe deze – mede – kunnen bijdragen aan een beroerte. Zij vermoedt bijvoorbeeld dat het vrouwelijke hormoonsysteem en stollingssysteem gezamenlijk de bloedvaten kwetsbaarder maken.

“Samen met onderzoekers van het Erasmus MC gaan we het verschil bestuderen tussen vrouwelijke en mannelijke bloedvaten die bijvoorbeeld zijn weggenomen tijdens neurochirurgische ingrepen. En binnen de Universiteit Twente is een vaatwandmodel ontwikkeld waarmee we de bloeddoorstroming kunnen bekijken. In welk opzicht wijkt die bijvoorbeeld af bij vrouwen met migraine?”

Schade vergroten

De hoogleraar en haar groep streven ook naar verbeteringen voor beide seksen. Een voorbeeld? Een overeenkomst tussen mensen die een migraineaanval krijgen en niet-migrainepatiënten die worden overvallen door een beroerte, is dat er golven van ontladingen over de hersenen ontstaan, ofwel spreading depolarisations. Het verschil is dat deze golven onschuldig zijn bij mensen met migraine, maar de schade kunnen vergroten bij degenen die een beroerte hebben gekregen.

Ideale scenario

“Bij migraine is gebleken dat een prikkeling van een van de hersenzenuwen, de nervus vagus, een gunstig effect heeft”, zegt ze. “We plaatsen tegen de hals een apparaatje dat elektrische signalen afgeeft. Vanwege deze positieve uitwerking gaan we ook onderzoeken of nervus vagus stimulatie de schade kan verminderen in de eerste dagen na een beroerte. Wij hopen dat de stimulatie de spreading depolarisations verhindert. In het ideale scenario kan dit dan een nieuwe behandeling zijn voor herseninfarcten.”

App huisartsen

Terug naar specifieke risicofactoren voor vrouwen: LUMC wil een app ontwikkelen die aan huisartsen meldt wat in de vroege fase verhoogde beroerterisico’s zijn bij een vrouw. Wermer: “We maken hiervoor gebruik van STIZOM: een database met de zorggegevens van twee miljoen Nederlanders die de huisarts hebben bezocht. Zo kunnen we bijvoorbeeld – bovenop de klassieke risicofactoren – nieuwe risicofactoren onderzoeken van vrouwen die naar de huisarts zijn gegaan en later in hun leven een beroerte hebben gekregen. Het doel is verbanden te vinden en die in een app te verwerken voor huisartsen. Zo van: huisarts, als een vrouw tussen de dertig en vijftig jaar zich meldt met deze risicofactoren voor een beroerte, dan is extra aandacht nodig. Ik hoop dat de app er over vijf jaar is.”

 

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?

‘We willen de maatschappij met de gezond­heids­zorg verbinden’

Huisarts Bernard Leenstra wil dat álle Nederlanders goed leren handelen in levensbedreigende situaties. Met zijn initiatief Schok & Pomp biedt hij leuke en tijdbesparende cursussen in levensreddend handelen en probeert hij maatschappij en gezondheidszorg te verbinden.

Trends in brandwonden bij kinderen

Zijn er meer brandwonden bij kinderen, of worden ze sneller doorverwezen? Arts-onderzoeker Frederique Kemme en chirurg Annebeth de Vries volgden de cijfers. “Er komen meer kinderen naar het brandwondencentrum.”

Veel kanker in de toekomst door CT-scans

Een recente analyse wijst op tienduizenden toekomstige kankergevallen door CT-scans. Cardio-thoracaal radioloog Firdaus Mohamed Hoesein pleit voor zorgvuldig gebruik: “Alleen als het écht nodig is en met een zo laag mogelijke dosis.”

‘Zorg dat de digitale weg niet de enige ingang naar de maatschap­pij wordt’

Steeds vaker gaat zorg via de digitale weg. Nicole Goedhart onderzoekt de toegankelijkheid van de (online) samenleving en geeft tips hoe de zorgverlener de zorg toegankelijk voor iedereen houdt. “Een afstand tot de online wereld kan gezondheidsverschillen vergroten.”