Palliatieve zorg
‘Oud worden is meer dan aftakelen, het kan ook groeien en schenken zijn’
Geïnspireerd door haar eigen leven verkent Machteld Huber inzichten en praktische handvatten over de laatste levensfase onder de titel ‘De laatste 1000 dagen’. “Artsen richten zich vaak puur op het fysieke, terwijl de mens een combinatie is van lichaam en geest.”
Pilotproject: hartfalenpatiënt tevreden over proactieve zorgplanning
Proactieve zorgplanning wordt niet veel toegepast bij hartfalen. Maar uit een pilotproject blijkt dat patiënten hier wel behoefte aan hebben, vertellen Jenifer Coster en Pauline de Graeff. “We moeten crisiszorg voorkomen, ook in het kader van zinnige zorg.”
COPD-studie levert winst op voor zorgverleners en patiënten
Long Alliantie Nederland deed onderzoek naar palliatieve zorg bij COPD. Belangrijkste uitkomsten volgens projectleider Els Verschuur: minder IC-opnamen, meer duidelijkheid voor patiënten en naasten, meer werkplezier bij zorgverleners en betere relatie met patiënten.
Bedside Singers: zingen voor de ziel in laatste levensfase
Zingen voor mensen in hun laatste levensfase zorgt voor minder pijn, meer ontspanning en meer verbinding. “Muziek is een grote steun in de palliatieve levensfase; het is een snelle weg haar het hart”, zegt Petrie Akkerman, initiatiefnemer en artistiek leider van de Bedside Singers.
Eenvoudige scorelijst om delier hospicepatiënt te voorspellen
“Een uitgebreide screening op delier is een belasting voor zowel de patiënt als de verzorging. Zeker als het vaak gebeurt”, zegt huisarts Carla Juffermans. Zij onderzocht of de 10-item Risk Score List en een vereenvoudigde versie ervan bruikbaar zijn in het hospice om het risico op delier te voorspellen.
Een goed gesprek kan kwaliteit palliatieve zorg verbeteren
“Zowel artsen als patiënten doen veel aannames over de laatste levensfase; die kloppen lang niet altijd”, aldus verpleegkundig specialist Lenny Kuper. Zij onderzocht hoe Advance Care Planning verloopt in praktijk voor patiënten met ernstige COPD.
‘Kijk bij palliatieve patiënt ook verder dan medische zorg’
“Wat betekent afgenomen mobiliteit voor iemands levenskwaliteit?”, aldus Jeroen Hasselaar, sinds kort bijzonder hoogleraar social empowerment in de palliatieve zorg. “Palliatieve zorg is méér dan medische zorg. Heb als arts ook oog voor de sociale en maatschappelijke impact in deze fase.”
‘Artsen kunnen meer betekenen als ze palliatieve zorg eerder inzetten’
“Rond het levenseinde is nog een wereld te winnen”, stelt Yvette van der Linden, hoofd Expertisecentrum Palliatieve Zorg in het LUMC. Zij bekleedt tevens de leerstoel palliatieve geneeskunde. De radiotherapeut-oncoloog wil eerdere aandacht voor palliatieve zorg in het behandeltraject en meer belangstelling voor dit thema in het onderwijs.
‘Palliatieve zorg gaat niet over de dood, maar over het leven’
Wat kunnen artsen betekenen voor patiënten die niet meer beter worden maar ook niet meteen doodgaan? “Veel”, zegt Christiaan Rhodius, arts palliatieve geneeskunde. “Zolang we de behoefte van de patiënt centraal stellen. Mijn advies is altijd: maak de patiënt tot je leermeester.”
Voorkom burn-out in palliatieve zorg door structurele aanpassingen
Op team- en organisatieniveau veranderingen doorvoeren helpt zorgverleners in de palliatieve zorg om burn-outs te voorkomen. “Zij ondernemen zelf al veel, maar niet alles ligt binnen hun invloedssfeer”, stelt onderzoeker Anne-Floor Dijxhoorn van IKNL.
Stem behandeldoel beter af met patiënt met uitgezaaide longkanker
“Goede, open communicatie, advanced care planning en gezamenlijke besluitvorming zijn van groot belang voor patiënten met uitgezaaide longkanker”, aldus dr. Adinda Mieras. Zij promoveerde op behandelingen voor uitgezaaide longkanker rond het levenseinde.
Overlijden en palliatieve zorg in coronatijd: dilemma tussen afstand en nabijheid
‘Als arts kun je een beperkte hoeveelheid overlijdens aan; anders ga je eraan onderdoor of word je onverschillig’ vertelt internist-oncoloog Tineke Smilde. Coronatijd heeft veel impact op de zorg rond overlijden en de palliatieve fase, zo blijkt uit ZonMw-onderzoek. Wat kunnen zorgprofessionals leren van de eerste bevindingen?
Een goed gesprek over de laatste levensfase loont
Gesprekken over wat bewoners in verzorgings- en verpleeghuizen nog willen of nodig hebben in hun laatste levensfase dragen bij aan kortere ziekenhuisopnames.
Dr. Bertholet: ‘Behandelpaspoort biedt huisarts handvatten voor tijdig gesprek over behandelwensen’
Specialist ouderengeneeskunde dr. Ester Bertholet heeft het Behandelpaspoort ontwikkeld om tijdig behandelwensen vast te leggen. De paspoorten gaan in deze coronatijden als warme broodjes over de toonbank.
Dr. Been-Buck: ‘Eerder met COPD-patiënt spreken over palliatieve zorg’
Longzorgprofessionals van vier ziekenhuizen passen nieuw geleerde gesprekstechnieken toe bij gesprekken met COPD-patiënten. Zo onderzoeken zij of dit een betere kwaliteit van (palliatieve) zorg geeft.
Huisarts Laumen: ‘Tref maatregelen voor palliatieve zorg thuis in deze coronacrisis’
Hoe ga je als arts om met een acute palliatieve sedatie in de thuissituatie bij een oudere vrouw waarbij vrijwel zeker corona in het spel is? Huisarts Daniëlle Laumen werd ermee geconfronteerd. “Artsen moeten voorbereid zijn op een acute situatie.”
Prof. dr. Reyners: ‘Hij wilde ervoor zorgen dat zijn vrouw en kinderen na zijn dood zo goed mogelijk verder konden met hun bestaan’
Een patiënt die je altijd bijblijft. Prof. dr. An Reyners, hoogleraar Palliatieve Geneeskunde, ontmoette tijdens haar opleiding een patiënt die alles zo goed mogelijk regelde voor zijn jonge gezin voor ná zijn overlijden.
Huisarts Roelofs: ‘Bespreek bij palliatieve zorg in een vroeg stadium wat iemand nog wel en niet wil’
Palliatieve zorg past perfect bij de taken van een huisarts, stelt huisarts Roelofs, recent uitgeroepen tot Kaderarts van het jaar. Zij stimuleert andere huisarts om zich verder in palliatieve zorg te verdiepen.
Dr. Seeber: ‘Vroege start van palliatieve zorg kan levensverlengend werken’
Als artsen na diagnose van progressieve neurologische aandoeningen vroegtijdig beginnen met palliatieve zorg, blijkt dat de kwaliteit van leven te verhogen.
Huisarts Slort over communicatie in de palliatieve fase: ‘Tijdens die visite kreeg ik kramp in mijn buik’
Het boek ‘Met het einde in zicht’ gaat over communicatie in de palliatieve fase. DOQ.nl publiceert 2 verhalen hieruit. In dit verhaal vertelt huisarts Slort over een huisbezoek waar hij tegenop ziet.
Longarts dr. Mooren: ‘Palliatieve zorg bieden aan longpatiënten vereist bredere blik’
Voor goede palliatieve zorg bij longpatiënten met een slechte prognose is het belangrijk dat longartsen zich minder focussen op het fysieke domein. Aanhaken bij een multidisciplinair team is volgens longarts – en tevens palliatief arts – dr. Mooren belangrijk om zorg op maat te kunnen bieden.
Yvonne Engels: ‘Ga bij hartfalen tijdig in gesprek over levensverwachting en palliatieve zorg’
De vernieuwde richtlijn ‘Palliatieve zorg bij hartfalen’ adviseert tijdige communicatie over toekomstscenario’s en palliatieve zorg. Artsen stellen deze gesprekken soms te lang uit vanwege het grillige verloop van hartfalen. De levensverwachting kan soms namelijk nog heel lang zijn, maar soms ook onverwacht kort.
Huisarts Schonewille over die ene patiënt: ‘Bij euthanasie was er geen verzoening meer geweest’
Een patiënt die impact heeft. Huisarts Schonewille vertelt over de mooie metamorfose bij een patiënt in de levensfase die ze een aantal maanden eerder euthanasie had geweigerd.
